Sábado, el 9 de Mayo, un recuerdo romántico

ALBA DE TORMES

5 minuten over 12 in de middag. Ik sta nu in Alba de Tormes, de geboorteplaats van Lazarillo de Tormes, de pícaro, de schelm. Ik kijk hier over de brug over de Río Tormes. Op deze plek begon de Novela Picaresca, het boek Lazarillo de Tormes, dat door Bredero is vertaald en de Spaanse Brabander is geworden. Deze plaats is een van de meest historische plaatsen voor onze vaderlandse geschiedenis. Het is ook de stad van de Hertog van Alva, de IJzeren Hertog, el Duque de Alba. Ik sta nu voor een heel oude kerk, met een bushalte met het opschrift "Bus Peregrinos". Kennelijk is Alba de Tormes ook een bedevaartsoort. Peregrinos zijn pelgrims....... En dat is niet verwonderlijk. Hier voor mij heb ik het standbeeld van Santa Teresa de Jesús, Santa Teresa de Ávila en een opschrift met "La excelentísima deputación provincial de Salamanca y el excelentísimo ayuntamiento de Alba de Tormes, con motivo de la peregrinación poética de Teresa de Jesús del taller Prometeo de Poesía Nueva. Octubre 1982." Een paar kleine jongens vertellen mij hoe ik naar het castillo del Duque kan komen. Ik volg hun aanwijzingen.

Voy cuesta arriba... hacia el palacio del duque.
Al fondo se ve algunas murallas que pertenecen al palacio del Duque de Alba.
Una vez llegado.... Es una fortaleza, un castillo. Muy fuerte... Een stevig kasteel.
Het geeft exact de hardheid aan van deze man. Eén blok beton lijkt het, un pedazo de piedra.
Van hieruit heeft hij met harde hand geregeerd..... Keihard!!!!!

Ik sta nu voor de poort van het kasteel....
De poort is gesloten....
Er is wel een bel. Blijkbaar woont er iemand.

Ik heb even gebeld. Een klein jongetje heeft verteld dat ik om het kasteel heen moest lopen en vragen naar Angel. " Angel es el dueño del castillo".

Una señora: "Pregunte Usted si habría alguna persona aquí que le enseñe por esa señora que lo guarda. Me parece que está muy enferma ahora."

Het kasteel behoort nog steeds aan de Duques de Alba. A la heredera, la Duquesa de Alba, que vive en Madrid en este momento.

Ik laat dit even op mij inwerken........

Ik sta hier voor een kerk...
Ik hoor een haan kraaien....
De zwaluwen vliegen laag. Het is een hele blauwe lucht.
Witte huizen...
Het lijkt hier een absolute rust, maar dit is....
bedrieglijk, schijn.

Calles estrechas. Ik loop een smal weggetje cuesta abajo.
Dit is nog het oude Spanje.
De contrasten zijn hier groot.

De contrasten van het Spanje van "banking, marketing, relaciones públicas, enseñanza, nuevas sistemas de educación".

Dit oude plaatsje, dit oude stadje.
Donde se oye los gritos de los niños.
Donde se oye los gritos de la abuela y el abuelo.

Waar je de zwaluwen nog hoort.
En de duiven koeren.
En tegelijkertijd een radio hoort klinken, een televisie, opa die weer schreeuwt...
Tegelijkertijd mensen moderne apparatuur ziet gebruiken, met walkie talkies. Met elkaar communiceren langs elektronische weg. Ook kinderen.

Contrasten....
Contrastes...

Zusters, kloosterzusters op pelgrimstocht.

Ik ga weer even terug door de hoofdstraat omhoog, in de richting van een kerk. Er lopen hier veel kloosterzusters. Ik kijk naar het opschrift: "Basílica Santa Teresa".

Sigo por la calle. Cuesta arriba y voy a ver si pueda subir por la escalera y entrar en la iglesia. No se como se llama esta iglesia, pero tiene escaleras delante de la puerta. Vamos a ver: Het is de kerk San Pedro. De kerk is gesloten. Er is een opschrift in de muur gemetseld met daarin schelpen, ijzeren schelpen. De schelpen van Santiago, met als opschrift een kruis en daaronder "José Antonio Primo de Rivera". En een aantal namen:

José Mores Montero
Latín Martín Martín
Jesús Mateus Vicente
Tomás Criado Domínguez
Claudio Nogal Rodríguez
Antonio Ruedo Barado
Eugenio García López
Orsi Sánchez Hernández
Estéban López García
Heráclio Gómez García
Julián Bernardo González Serrano
Desiderio Sánchez López
José López Alamo
Teodoro Marino Sánchez
Benito Villar Martín
Macario Martín Iglesias
Etcétera, etcétera.

Gevallen in de burgeroorlog aan de kant van de fascisten.

Dit is mijn grootste ontdekking. Een opschrift: "Sepulcro Santa Teresa".
Blijkbaar is de Heilige Teresa hier begraven. Voy a ver.....

Hier sta ik voor de ingang van het Convento de Madres Carmelitas Descalzas en een modern "Centro Teresiano Información".

Daar zijn mijn jonge vrienden weer. Vriendjes van 6 tot 10 jaar die hun uiterste best doen este extranjero van informatie te voorzien.

"¿Ha encontrado usted el castillo?"
"Si, lo he encontrado, pero estaba cerrado".
"Es que alguien le hace el timbre".
"Si, había un timbre, he llamado".
"A lo mejor estaría de obras, Juan".
"Si, están de obras".

"Debe de haber alguien."
"Estaría de compras".

"Pues, el duque está muerto, eh.."
"Si, pero yo vi la estátua".
"¿Dónde?"
"En el castillo, pero no le dejan entrar."
"Pues, a ver si dejan".
"Ahora, si, a lo mejor si le dejan".
"Pero, la mujer."
"Ahora no cuidan a la mujer."
"A Ana no."

"¿Está enferma, eh..?"
"No, ya no. Es muy mayor"
"Ahora la cuida el ayuntamiento"

"Llevo año y medio o algo así en buscando".
"¡No! 'Ni un año...!"
"¡Ni llevan ni nueve meses..!"
"¡Ni dos!"
"¡Yo, en este caso!"

"¿Y vosotros sabéis donde está el sepulcro de Santa Teresa?"
"Si, aquí, en esta iglesia."
"¿Si, se puede entrar?"
"Si."
"Lo voy a hacer."

"Bien".
"¡Adiós, eh..!"
"Adiós."

Ik sta hier voor het altaar van het graf van Santa Teresa de Jesús, de moeder van de carmelitessen.
Aquí estoy de rodillas. La primera vez en mi vida. Como signo de devoción. Een altaar. Daar bovenin een kist. Met twee engelen. Daarboven een beeltenis: de Moeder Teresa.

Contrastes.

Ik kan een kaars aansteken. Het zijn elektrische kaarsen.

"Oferando diez pesetas funciona con monedas de 5, 10, 25, 50, 100 y 500 pesetas."

Zes jongens. De zes kinderen hebben me gevolgd. Het is me duidelijk dat hier de novela picaresca is begonnen. Schijnheilig zijn ze... Met hun zessen, op de knieën in aanbidding. Op het altaar lopen ze rond, te spelen. Hun handen samengevoegd als de zusters op het schilderij bij het sterfbed van Teresa.

Ik sta nu voor het sepulcro primitivo met de tekst:

"El sepulcro actual está en el centro del retablo".

Kennelijk is dit het oorsponkelijke graf en is de kist verplaatst naar het middelste deel van het altaarstuk dat ik net heb bekeken. De tekst

"Santa Teresa de Jesús fue enterrado en este hueco entre las dos rejas del coro el 5 de octubre de 1582. Se levó su sepulcro en 1588. Fue beatificada en 1614, canonizada en 1602. Su santo cuerpo fue venerado en los camarines situados tras este retablo. Se trasladó en 1760 el sepulcro como hoy ocupa costeado per el Rey Don Fernando VII.
El Señor aumente la devoción y el culto a su gran santa."

Nog een opschrift:

"O padecer o morir".

Ahora he entrado en el Museo Teresiano.
Foto's van de paus op de plek waar ik net op de knieën heb gezeten.
Hier sta ik voor het beeld van Santa Teresa, met daarnaast een borstbeeld van San Juan de la Cruz, met in de ene hand de bijbel en in de andere hand het kruis. Een schilderij van Santa Teresa.

Ik ga nu de kerk in die gewijd is aan San Juan de la Cruz, de Heilige Johannes van het Kruis.

Contrasten in deze kerk. Zelfs de kaarsen zijn geautomatiseerd.
Ik besprenkel mijzelf met wat wijwater.

Ik zie nu een pijltje met "Iglesia de San Juan". Waarschijnlijk ben ik in de verkeerde kerk geweest.
Ik kom nu op la plaza del pueblo. Een mooie fontijn in het midden. Een opschrift bij een bar:

"Juzgado de Paz".

En café "El Duque".

Ik hoor de muziek van Enya.
Ik ga in de richting van de bar, café San Miguel.
En ik hoor de muziek van Enya in café bar San Miguel....

in Alba de Tormes

Enya.... "Fade away, fade away, fade away...."

Ik kijk naar spuitende fonteinen....
Voy a sentarme un poquito....
Descansarme un ratito....
Y ver a las palmeras de este precioso pueblo..
Mirar las palomas... y mirar pasando la gente.

Dit is de Plaza Mayor.
Vóór mij un café con leche.
Muziek van Enya.
Mensen, lachend in de dag.
Caballeros, rustig wandelend over het plein.
Spuitende fonteinen...en fluitende zwaluwen in een helblauwe lucht.

Daar komen die boeven van jongens weer aan: Lazarillos. Lazarillos de Tormes.

Arranca un coche.
Se oye el ruido de los coches.
Y la música de Enya.. la música melancólica..
Una música triste...
Una música que recuerda...

Pero no se puede volver atrás. ¡No se puede!
Hay que seguir adelante. ¡Con Fuerza!

Con Fuerza...

Con la misma fuerza que del Duque de Alba,
el Duque de Hierro....

Pero también...
Con sentimiento.

Las dos. Los dos.

Ahora me caen las lágrimas de los ojos.
Recuerdo el cuadro de San Pedro. El cuadro de El Greco, de San Pedro de las Lágrimas.

De kerkklok slaat één uur.

Enya...
En la Plaza Mayor...
de Alba de Tormes.

Otra mujer se ha ido...
Otro amor se ha ido...

Se ha ido...

Y yo me quedo solo
Aquí en la plaza

Aquí en la plaza mayor.

Siento gran dolor...
Siento una grande tristeza...

Como se me lo lleva el alma.

Pues, ¿quién soy yo?
¿Qué hombre soy yo?

Llorando... peregrino..

Peregrino

Welk proces vindt er in mij plaats?
Wat voor een proces?

Elke keer weer een nieuwe etappe.

Voy a volver a mi camino.. a ver la Iglesia de San Juan.
Y voy solo con los sonidos de Enya por esta placelita..

Que nunca olvidaré en mi vida...

No se puede volver atrás
Aunque el camino te empujes
Como un aullido interminable

Interminable...

Pero, tu siempre acuérdate
De lo que un día te escribí
Pensando en tí...
Pensando en tí....
Como ahora pienso.

Ik loop door de straten van Alba de Tormes.
Een wit huis..
Rejas verdes..

Rejas...
Un farol...

Deze Plaza Mayor is werkelijk een juweeltje, una joya..

Una joya.

El reloj del ayuntamiento da la una y media.

Estoy en la Calle Mayor y entran turistas en el Bar Ducal.

Het wordt nu druk..
Hier ga ik weg...
En zoek de rust.

La tranquilidad
del río...

Querida...
Que has tenido que marcharte...

Pues esto habría sido el fin de semana más romántico que tu hubieras podido imaginar.
Yo... me regreso.

Me regresaré a Salamanca,
hasta la puente en que Lazarillo y su ciego tropezaron con el toro.

Y pienso en ti...

10 MEI 1992 SALAMANCA EL CAMBIO