Nijmegen, 15 mei 1994 Beste Tjitse, Gisteren ben ik naar de crematie geweest van mijn volle neef Wim van der Heijden. Mijn enige achternaamgenoot in de familie. Wim is 48 jaar geworden. Hij kon het leven niet meer aan. Op zijn kist lag een groot boeket rode rozen. Je kunt je wel voorstellen wat dit voor mij heeft betekend. Zo had ik in januari 1992 ook een beeld van mijzelf gemaakt en E. verteld dat ik gecremeerd wilde worden onder de tonen van Paco Peña. Nu heb ik zitten kijken en lag Wim in die kist en ik heb mij afgevraagd hoe het komt dat Wim heeft gekozen voor de dood en ik uiteindelijk voor het leven. Deze gebeurtenis zal ongetwijfeld van invloed worden op de conceptbrief aan L. die ik hieronder ga schrijven, want ik denk dat zij juist het verschil tussen mij en Wim betekent. Wim en ik hadden veel gemeenschappelijke karaktertrekken. Hij was de zoon van de broer van mijn vader en zo'n bloedverwantschap verloochent zich toch niet. De afscheidsdienst werd geleid door de aalmoezenier van de luchtmachtbasis Volkel, waar Wim luchtverkeersleider is geweest totdat hij voor de tweede keer scheidde van zijn vrouw, depressief werd en zijn baan bij de luchtmacht kwijtraakte.
Wim was een man met een rijke levenservaring. Hij heeft jaren op de grote vaart gezeten en de hele wereld bereisd. Hij is getrouwd, heeft een dochter en een zoon gekregen, gescheiden, hertrouwd met dezelfde vrouw en opnieuw gescheiden. Hij is echter altijd hartstochtelijk van zijn ex blijven houden en dat heeft tot zijn einde geleid. De aalmoezenier wist Wim in zijn speech zeer goed te karakteriseren. Wim was realistisch, had het hart op de goede plaats en zei altijd recht voor zijn raap waar het op stond. Hij was een echte Van der Heijden. De Van der Heijdens staan bekend als een rechtschapen familie. Zo is ook mijn vader na veertig jaren trouwe dienst bij de Nederlandse Spoorwegen door Hare Majesteit koninklijk onderscheiden.
Wim had volgens de aalmoezenier altijd plannen, maar hem ontbrak de kracht om die plannen tot uitvoering te brengen. Hij leed zwaar onder zijn gescheiden status en als die aalmoezenier hem zei "Wim, jij bent daar zelf verantwoordelijk voor" dan antwoordde hij "André, je hebt gelijk!" De appel valt niet ver van de boom, maar het verschil tussen Wim en mij is L.. Het zijn vaak de kleine dingen die het doen en ik put nu nog steeds kracht uit het zilveren schaapje met vijf poten dat L. na de eerste reorganisatieronde bij Nieuw Elan aan het overblijvende personeel cadeau deed. Alleen daarom al heb ik op hemelvaartsdag met grote blijdschap jouw beslissing om L. een brief te schrijven in dank ontvangen. Dankzij L. is mijn naam blijvend aan de naam van de Baak verbonden en hierdoor heb ik ook nieuwe contacten gekregen, ben ik voor de Lionsclub gevraagd. Voor het eerst werd mij dat afgelopen woensdag weer gewaar. Juist door de ondersteuning van L. is voor mij weer een nieuwe weg opengegaan en zie ik nu weer nieuwe perspectieven.
Ik denk dat dat de boodschap is die naar L. moet: de meerwaarde voor mij die de betrokkenheid van L. bij mijn keuzeproces heeft gehad. Uiteindelijk heeft haar discrete en integere betrokkenheid bij mijn persoonlijke situatie ertoe geleid dat ik een "aantal slagen op eigen kracht heb gewonnen", zonder op iemand anders te bouwen dan mijzelf. Woensdag heb ik voor het eerst een goed gesprek gevoerd bij de CRI. Daar kan ik weer in mijn werkritme komen en politieke problemen die ik in het verleden heb gecreëerd zonodig corrigeren. De kamer waar ik kom te werken - en die veel op mijn werkkamer in Hoofddorp lijkt - kijkt uit op het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen. Ik heb dan wel geen baan bij de CRI, maar nu al heb ik ervaren dat mijn naam daar goed bekend staat doordat ik "de volgende slag met succes op eigen kracht heb gemaakt" (Schaake, blz. 245). L. heeft mijn proces feilloos aangestuurd en heeft mij o.a. met Bob van Aalst in contact gebracht. Zij moet hebben geweten of aangevoeld welke belangen er in het netwerk speelden en erop hebben vertrouwd dat ik die confrontaties aankon. Zij is andragologe en helpt volwassen mensen hun eigen groei te bevorderen. Dit kan alleen door ze te plaatsen in probleemsituaties die zij zelf moeten oplossen. Net als mijn neef Wim weet ik dat ik verantwoordelijk ben voor mijn eigen situatie, maar mijn meerwaarde is de inspiratie die L. mij gegeven heeft door mij haar vertrouwen te schenken en ik mannen als Wilzing, Woudsma, Van Munster, etc. achter mij gekregen heb.
Met Bob van Aalst heb ik dinsdag ook weer telefonisch gesproken. Hij heeft zijn eigen problematiek, maar blijft in mij geïnteresseerd. Ik beschouw Bob ook als een goede vriend en vertrouwensman. Je bent daarvan op de hoogte. Bob is een man van de wereld en heeft mij ooit eens verteld hoe de kolonels van Argentinië met hun maffiosi omgingen: korte metten. Ook Bob kent het criminele wereldje van Zuid-Amerika en zonder dat je het weet rol je van de ene situatie in de andere. Ik maak gebruik van die kansen. De strategische netwerkanalyse van misdaadorganisaties heeft ten gevolge van mijn persoonlijke positiebepaling in mijn eigen belevingswereld mijn aandacht gekregen. Ook ben ik hierdoor weer mijzelf geworden: een Van der Heijden die zijn krachten aanwendt voor de bestrijding van de zware georganiseerde misdaad, maar wel met inachtneming van mijn eigen grenzen. Het gaat om principekeuzes. De belangrijkste slag heb ik op koninginnedag vorig jaar gewonnen op De Berendonck en de hieropvolgende "hakdag". Hierdoor heb ik de erkenning gekregen van de Nijmeegse politie en de CRI. Ondanks alles blijf ik toch waakzaam.
Ik ben woensdagmiddag ook langs het gebouw van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen naar NOORDWIJK gereden. Ik heb de auto voor de Baak geparkeerd en heb Henk Lulofs in de zon zien zitten. Ik heb behoefte om weer eens met Lulofs te praten, maar wacht even de reactie af van L. op de brief die jij gaat schrijven.
Ik heb voor jou het volgende concept, zoals jij me donderdag telefonisch hebt verzocht, en dat jij in je eigen woorden aangepast aan mij ter beoordeling zult terugzenden:
"Groningen, datum Betreft: John van der Heijden Geachte mevrouw Halbertsma, Ik kom bij u terug op de eerder gevoerde correspondentie en het door ons gevoerde telefoongesprek omtrent John van der Heijden. Ik heb met John hierover gesproken en hij heeft mij verzocht u in kennis te stellen van de contacten die ik met hem tot op heden heb gehad. Op 31 januari 1993 heb ik schriftelijk contact met John gezocht en hem om zijn steun verzocht bij de oplossing van mijn persoonlijke probleemsituatie. Hij heeft daaraan zijn medewerking toegezegd onder de keiharde voorwaarde dat u persoonlijk daardoor geen schade zou ondervinden. Dit heeft hij ook gemotiveerd en ik ben daarmee accoord gegaan. Vervolgens hebben wij diepgaande gesprekken gevoerd en een intensieve vertrouwelijke correspondentie, die inmiddels een omvang van enkele honderden pagina's heeft aangenomen en in boekvorm uitgegeven zou kunnen worden. John heeft mij in woord en geschrift op de hoogte gebracht van zijn rijk geschakeerde levensgeschiedenis. Hoe hij met een klein taleninstituutje in 1978 begonnen is en hoe dat is uitgegroeid geweest tot een landelijke organisatie van duizenden cursisten. John is in verschillende kringen een man met een nationale bekendheid. Hij heeft initiatieven genomen tot de erkenning van het particulier mondeling onderwijs en zeven jaar aan de totstandkoming van de WEO-wetgeving meegewerkt, waardoor thans 240 particuliere opleidingsinstituten door de Minister van Onderwijs en Wetenschappen zijn erkend. Hij heeft de STICHTING BEROEPSGERICHTE OPLEIDINGEN -SBO - opgericht, waardoor hij in 1988 ten onrechte met een claim van drie ton werd geconfronteerd en twee jaar met zijn gezin in zijn eigen huis in Maarn is gegijzeld. Hij is bij Nieuw Elan tegen een - ook door mij voor een deel gesignaleerde - organisatieproblematiek aangelopen die hij samen met u tot een oplossing heeft gebracht en waarover hij mij geen nadere mededelingen wil doen, omdat dat - naar zijn zeggen - een zaak is tussen hem en u. Hij heeft mij ook op de hoogte gebracht van zijn echtscheiding als gevolg van de belangen van een werkgeversorganisatie en werknemersorganisatie die dwars door zijn huisgezin liepen: absolute geheimhouding van bedrijfsstrategische gegevens in verband met de goede persoonlijke relatie die zijn gezin had met de voorzitter van concurrent SBO, die onder zijn dak woonde en een belangrijke rol in het NIOW/SBO-conflict heeft gespeeld. John heeft mij op de hoogte gebracht van het loopbaanadvies van het bureau Psychotechniek op 17 juli 1991, waarbij de beroepskeuze-adviseur, directeur B. Schaake, o.a. intensieve aantekeningen heeft gemaakt van Johns verklaringen omtrent zijn ervaringen met de heer Maris en hem, nadat hij John de vraag had gesteld of hij "in" was voor een nieuw avontuur , het volgende loopbaanadvies gaf:
1. Starten met een part-time
activiteit, bijvoorbeeld 20 lesuren Spaans in het dag/avondonderwijs
of een activiteit in de vorm van een projectmatige aanpak. Dit
bevordert zijns inziens gevoel van eigenwaarde.
2. Traject daarnaast opstarten.
3. Contacten leggen met potentiële partners, bijvoorbeeld
uit VNO-kringen. Beeld vormen van relatiepatronen.
4. I.k.v. Spanjeplan denken aan cultuurtraining/talenproblematiek
en bij EG informeren naar fondsen voor samenwerkingsprojecten.
5. Beginnen waar je thuis bent en dan grenzen verleggen, bijvoorbeeld
taalcursussen voor managers die Spaans nodig hebben voor hun contacten
met Spanje.
6. Daarnaast bouwen: marktverkenning. Scherpt ideeën aan.
Dit geeft een realistischer beeld.
7. Schat de risico's goed in, met name op het gebied van samenwerkingsrelaties
en financiën.
8. Mezelf de vraag stellen: ben ik eigenlijk wel een ondernemer?
Ik heb bewezen te kunnen opstarten.
9. De behoefte vanuit de privésituatie is niet bepalend.
Daarbij de vraag stellen: Hoe kan ik de volgende slag met succes op eigen kracht maken.
Op 11 oktober van dat jaar heeft u hem het nadrukkelijke advies gegeven "Begin bij jezelf. Bouw op niemand anders." Deze adviezen heeft hij opgevolgd en u - naar zijn zeggen - tot oktober 1992 gerapporteerd vanuit het grote vertrouwen dat hij in u had, en nog heeft. Zijn - met u besproken - Cervantesplan heeft blijken van waardering geoogst, maar ook zware weerstand opgeleverd. Nadat hij met potentiële samenwerkingspartners tot overeenstemming was gekomen om over een gezamenlijke strategie te gaan praten is hij geconfronteerd geraakt met zeer merkwaardige gebeurtenissen. John heeft twee keer de politie moeten inschakelen om een poging tot overval op zijn appartement te verhinderen. Hij is geconfronteerd met pogingen tot intimidatie en terreur. Op de dag van zijn afspraak in Utrecht met Inge Post, hoofdgetuige van het NIOW/SBO-conflict, is zijn auto onklaar gemaakt en de volgende dag gestolen. Tot tweemaal toe is zijn agenda gestolen, de laatste keer zelfs uit het ziekenhuis, met alle overige persoonlijke bescheiden als paspoort, rijbewijs en foto's van het Nieuw Elan-personeel. De directie van het Sint Radboudziekenhuis, waar John thans noodgedwongen tussen psychiatrische patienten vertoeft, omdat Nederland geen ander vangnet heeft voor de (mede)initiatiefnemer van het erkend particulier mondeling onderwijs in Nederland, heeft extra politiebewaking laten instellen en verscherping van de veiligheidsmaatregelen nadat duidelijk is geworden dat John geen fantasieverhalen heeft verteld, hetgeen in psychiatrische kringen gauw wordt aangenomen. Het is wellicht zinvol dat u uw werkervaringen met John aan de medewerker van het ziekenhuis, waarmee u heeft gesproken, kenbaar maakt. Het is John bijvoorbeeld gebleken dat het hoofd neurologie vorig jaar van een onjuiste diagnose is uitgegaan. Deze fout wordt momenteel hersteld. Er wordt nu een hersenscan gemaakt. John is vorig jaar in zijn verdere keuzeproces geconfronteerd met situaties die hij op het scherpst van de snede heeft moeten uitvechten. Zijn directe neef is onder druk van soortgelijke omstandigheden recentelijk overleden. John is van mening dat u als eerste het recht hebt kennis te nemen van de door hem aan mij geschreven brieven, wanneer hem hetzelfde lot zou overkomen als zijn neef. Hij heeft mij verzocht u, in geval van overlijden, voor de crematie uit te nodigen, daarbij de van u ontvangen muziek van Paco Peña te laten horen en u nadien alle met mij gevoerde correspondentie ter beschikking te stellen. Hij baseert zich daarbij op de toezegging die hij aan uw advocaat Van Amstel heeft gedaan dat zijn werkgeefster - op haar verzoek - bij zijn verdere keuzeproces betrokken kon blijven. Hij heeft u van alle gemaakte keuzes en genomen stappen op de hoogte gesteld, uitgaande van twee basisprincipes: congruentie en integriteit. Hij heeft u het diepst van zijn ziel blootgelegd en heeft als antwoord ontvangen dat uw vermogen om uw grenzen aan hem uit te leggen is uitgeschakeld. Hij heeft noodzakelijkerwijs uw grenzen moeten overschrijden, maar het is allerminst zijn bedoeling geweest om u te kwetsen of te claimen. Er speelden hogere belangen en John kon niet anders dan u met zijn interne en externe realiteit te confronteren, die u aanduidt met zijn 'belevingswereld'. Ook om u te beschermen tegen roddelcircuits. Ik denk dat het belangrijk is dat u dat weet. Gelukkig ondervindt John thans belangrijke steun van justitiële topfunctionarissen die hem goed kennen en andere goede vrienden. Hem is hierdoor de mogelijkheid geboden binnenkort op therapeutische basis te gaan werken op de afdeling documentatie van de Centrale Recherche Informatiedienst te Zoetermeer. Hij gaat zich daar bezighouden met het scannen van Nederlands- en Spaanstalige artikelen ten behoeve van het CRI-personeel. Naar u persoonlijk toe kan ik u mededelen dat John eraan hecht u tot zijn vrienden te kunnen rekenen. U hebt veel voor hem betekend, met name door hem, in een voor hem uitermate turbulente tijd, een rustige werkplek te geven in het Nieuw Elan-kantoor in Hoofddorp. Ik denk dat John het zeer op prijs zal stellen als hij naar aanleiding van deze brief van u een persoonlijke brief ontvangt en gauw weer eens met u van gedachten kan wisselen. De stap van Oegstgeest naar Zoetermeer is maar een kleine stap. Hartelijke groet, Tjitse Breuker"
Tjitse. Ik hoop dat je hiermee je eigen vorm kunt vinden. Ik geloof in een gezamenlijke overwinning. Plus Ultra! Ik ben benieuwd naar jouw versie. We gaan door tot we 100 procent commitment hebben. Gegroet. P.S. Errata
Blz. 243 regel 1: "en in 1990 maakte hij plaats voor Lulofs" moet zijn "en in 1989 maakte hij plaats voor Lulofs". Brief aan Neuman van 21 april 1993, 4e blz., 3e alinea: "17 juni" moet zijn "17 juli". 6e blz. 1e regel: "8 oktober" moet zijn "11 oktober".