FOTO BOVEN: 2005 LA PAZ DE VALLADOLID
Alicante, 14 juni 1992
Te middernacht, na afloop van de desfile de las bandas cristianas, schreef ik dit verhaal hieronder. Een epiloog, geschreven tijdens de laatste dag van mijn verblijf in dit wonderlijke land.
"Alicante, Alacant. Alle kanten,
Ik ben aan het eind van mijn etappe. Je gaf mij een horloge. Vanmorgen had ik Mark aan de telefoon. Mijn zoon, mijn vlees en bloed. Vanavond heb ik hier in Alicante het "feest" van de Moros y Cristianos gevierd. Impresionante. Indrukwekkend. Het Alhambra van Granada is daarbij slechts behang. Un decoro. Ik weet niet wat mij overkomt, maar ik geloof dat het collectief bewustzijn van dit volk nog steeds niet in het gerede is gekomen met het conflict dat zij meer dan vijfhonderd jaar geleden hebben gehad. Vanavond heb ik de "Cristianos" de Barrio de San Blas de Alicante zien binnentrekken. Morgen volgen de Moros.
De mensen hebben van dit conflict een feest gemaakt. Duizenden guldens geven ze uit om hun collectief schuldgevoel elk jaar opnieuw te sussen. Hier werden honderden jaren geleden duizenden mensen vermoord om hun geloof. Toch zijn ze er nog steeds, de "mozárabes", de moren, de arabieren, de mohammedanen, die een ander geloof hadden dan de "christenen", de katholieken, die zich moesten onderwerpen aan het gezag van de paus. Ik heb ze gezien, vandaag. Ik zag een Spaanse arabier met zijn zoontje. Een arabier die geen Arabier mag zijn, omdat een man en een vrouw, waarvan wij 18 jaar geleden in Sos del Rey Católico het huis en de slaapkamer bezochten, besloten het geloof van die mensen in dit land te verbieden.
Ik dacht vandaag ook aan Sint Anthonis. Aan de tradities. De tradities waaraan ieder meewerkt zonder duidelijk te kunnen maken wat de werkelijke betekenis is van wat ze doen. Dat is hier ook het geval: ¡¡¡Alegría!!! Niet praten, maar drinken en feestvieren. Waarom ook niet? Het leven is te kort om de wereld een ander aanzien te geven. Ieder kan alleen een bijdrage leveren. Y después morir. No me importa. Ik denk nu aan jou. Ik denk aan Liesbeth. Ik denk aan Peter. Drie mensen die veel voor mij betekenen in mijn leven. In september praat ik verder met Ida. Ida Willadsen van het Malaca Instituto. Dan ben ik in feite aan het eind van mijn doelen en zal ik wel verder zien.
Nos veremos. En cualquier sitio, en cualquier lugar, en cualquier momento."
Luísa Castro Cortés, mijn Galicische gastvrouw heeft mij en mijn Japanse buurvrouw vergast op een heerlijk rijstgerecht met almejas, mejillones, langostas y gambas. Op het eind een halve liter aguardiente, vermengd met citroenschil en suiker aan het branden gebracht. Al roerende formuleerden wij een geheime wens, terwijl Luísa haar Galicische spreuken uitsprak, taal van de bruxas. De queimada werd daarna met koffie gemengd. Viva el aguardiente. Straks volgt de intocht van de moren.
Middernacht
Het feest is ten einde. Mi recorrido por España is ten einde. De laatste beelden zijn van El Rey Moro. Samen met Tsjuomi, uit Tokyo, een afscheidsdrankje gedronken. Het beste compliment dat ik hier verschillende keren heb gekregen is de vraag:
"Usted no es de aquí ¿verdad? Se lo nota al acento".
Op 16 juni 1992 verscheen Andrew Morton's boek:
DIANA, HER TRUE STORY
THAT WAS 'PERFECT TIMING'
Het EERSTE PAARSE KABINET van het KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. Voorste rij van links naar rechts Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen JO RITZEN, Minister van Buitenlandse zaken HANS VAN MIERLO, Minister-President WIM KOK, Oprichter Instituto Cervantes JOHN VAN DER HEYDEN, Minister van Binnenlandse Zaken en Vice Premier HANS DIJKSTAL, Minister van Justitie WINNIE SORGDRAGER, Minister van Financiën GERRIT ZALM. Achterste rij van links naar rechts Minister van Volksgezondheid en Sport ELS BORST, Minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij JOZIAS VAN AARTSEN, Minister van Verkeer en Waterstaat ANNEMARIE JORRITSMA, Minister van Defensie JORIS VOORHOEVE, Minister van Economische Zaken HANS WIJERS, Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid AD MELKERT en Minister van Ontwikkelingswerk JAN PRONK.
