1. WILLEM I van Oranje Nassau prins
Geboortedatum: 24 april 1533
Geboorteplaats: Kasteel Dillenburg
Overleden: 10 juli 1584
Overleden te: Delft, Prinsenhof (vermoord)

Aantekeningen: Prins van Oranje, graaf van Nassau, enz., baron van Breda, luitenant gouverneur generaal der Nederlanden, stadhouder van Holland, Zeeland, Utrecht en Friesland, Ridder in de Orde van het Gulden Vlies. Geboortetijdstip 8.30 uur. Voor de relatie met het Huis Van der Heyden, ref. Gaspar van der Heyden (1530-1586). Uit: Paarden en Oranje-Nassau: In 1544 erfde de oudste zoon van Willem de Rijke en Juliana van Stolberg van zijn neef René van Chalon-Oranje - enige zoon van graaf Hendrik III van Nassau - al diens Nassause bezittingen in de Nederlanden, plus al zijn titels. Hiervan was die van Prins van Oranje de voornaamste, zodat Willem jr. zich voortaan 'Willem, prins van Oranje, graaf van Nassau' noemde. Later werd dit kortweg 'Oranje-Nassau'. De jonge Willem van Oranje komt in 1544 aan het Hof bij Keizer Karel V. Willem jr. ging onze geschiedenis in als de Vader des Vaderlands, als de grote voorvechter van vrijheid en verdraagzaamheid, als de aanvoerder in de strijd tegen de Spaanse koning, de Habsburger Philips II, die zijn vader opvolgde als Heer der Nederlanden. Als jong, onbezorgd edelman toonde Willem zich een liefhebber van toernooien, hoewel die tegen de tweede helft van de zestiende eeuw niet meer zo in trek waren. Tevens hield hij van de jacht te paard, en moet zo een bekwaam jager zijn geweest, dat zijn latere vijand Philips II hem aanstelde als grootjagermeester van Holland. Vele vorsten betrokken via hem hun jachthonden, valken en ook paarden. Het park Valkenberg tegenover het Kasteel van Breda - thans in gebruik bij de Koninklijke Militaire Academie - herinnert aan die gloriedagen van weleer.

Oranje was een der rijkste edelen van de Lage Landen. In zijn eerste Nederlandse jaren voerde hij een grote, bijna koninklijke staat, beurtelings in het Kasteel van Breda en in Paleis Nassau te Brussel. Hieronder volgt een chronologisch overzicht van Prins Willem.

Augustus 1544 Vertrekt hij naar de Nederlanden als erfgenaam van René de Chalon.
September 1544 Hij krijgt de titels Baron van Breda en Prins van Oranje en vestigt zich in de Nederlanden.
Maart 1545 Regeling van de voogdij wegens zijn minderjarigheid.
1548-1549 Verblijft aan het hof van Maria van Hongarije te Brussel.
1548 Rijksdag te Augsburg. Willem is aanwezig in het gevolg van Keizer Karel V. Beslissing over de oprichting van de Bourgondische Kreits.
September 1549 De zoon van Karel V, aartshertog Philips, wordt in Antwerpen voorgesteld.
8 juli 1551 Zijn eerste huwelijk, met Anna van Buren (1533-1558). Willem wordt hierdoor de aanzienlijkste edelman van de Nederlanden.
29 maart 1552 Ingehuldigd te Breda.
1552-1553 Willem vervult de functie als een van de oversten tegen de Fransen.
Juli 1555 Door Karel V benoemd tot aanvoerder van het Maasleger als opvolger van Maarten van Rossum.
25 oktober 1555 Aanwezig bij de plechtigheid van de troonsafstand van Keizer Karel V te Brussel. Deze wordt opgevolgd door Philips II.
November 1555 Benoemd tot lid van de Raad van State.
30 maart 1556 Opgenomen in de Orde van het Gulden Vlies.
Februari 1558 Hij krijgt de eervolle opdracht de Rijksinsignes en de Rijksjuwelen over te brengen naar Frankfurt en over te dragen aan keizer Ferdinand.
24 maart 1558 Echtgenote Anna van Buren overlijdt.
21 september 1558 Keizer Karel V overlijdt.
18 oktober 1558 Overlijden van Maria van Hongarije, landvoogdes over de Nederlanden, zuster van Karel V.
3 april 1559 Vrede van Cateau-Cambrésis.
April 1559 Hertogin Margaretha van Parma, bastaardzuster van Philips II, is bereid landvoogdes over de Nederlanden te worden.
12 mei 1559 Instelling nieuwe bisdommen.
Juni 1559 Gesprek van Prins Willem met de Franse koning Hendrik III in het Bois de Vincennes waarin deze onthult met koning Philips II te zijn overeengekomen 'het protestantse ongedierte' overal uit te roeien.
Juli-september 1559 Besprekingen te Gent bij het vertrek van Philips II naar Spanje. De hoge edelen, waaronder Prins Willem, worden voorgesteld aan de nieuwe landvoogdes.
6 oktober 1559 Willems vader overlijdt. Hierdoor wordt hij nu hoofd van het geslacht Nassau-Dillenburg.
26 februari 1561 Aartsbisschop Granvelle wordt kardinaal gewijd. Granvelle wordt hierdoor de 'Eerste' na de landvoogdes.
23 juli 1561 Prins Willem en zijn vriend graaf van Egmond protesteren per brief bij de koning tegen de benoeming van Granvelle en dreigen met ontslag uit de Raad van State. Ook de graaf van Horn stemt met deze brief in.
24 augustus 1561 Tweede huwelijk, met Anna van Saksen, te Leipzig.
11 maart 1563 Schrijft, met Egmond en Horn, scherpe brief aan de koning; zij bieden hun ontslag uit de Raad van State aan.
29 juli 1563 Opnieuw een scherpe brief aan de koning over de aanwezigheid van Granvelle.
Juli-november 1563 Montigny wordt afgevaardigd naar de koning.
1563-1564 Oppositie in de Raad van State.
13 maart 1564 Granvelle vertrekt uit de Nederlanden.
31 december 1564 Willem houdt een rede in de Raad van State. Hij eist vrijheid van geloof.
18 januari 1565 Egmond vertrekt naar Madrid voor onderhandelingen in opdracht van de Raad van State. Hij brengt 5 mei verslag uit in de Raad: de besprekingen zijn mislukt.
Juli 1565 Beroering over de publikatie van de Trentse decreten. Dreigend graantekort in de Nederlanden.
Juli 1565 Besprekingen van Lodewijk van Nassau te Spa. Deze zouden uiteindelijk leiden tot de oprichting van het Eedverbond der Edelen.
20 oktober 1565 Brieven van koning Philips II uit het Woud van Segovia: geen verzachting, geen toegeving.
Kerst 1565 Oprichting van het Eedverbond der Edelen.
24 januari 1566 In zijn schrijven aan de landvoogdes verdedigt Prins Willem de tolerantie.
5 april 1566 Aanbieding te Brussel van het smeekschrift der edelen aan de landvoogdes. Verzoek om verzachting van de vervolging van de Heydense 'ketters'.
23 april 1566 Opdracht aan Montigny en de markies van Bergen tot bezoek en verslag aan de koning.
13 juli 1566 Willem verblijft, in zijn functie van burggraaf van Antwerpen, in die stad wegens onrust.
13 juli 1566 Edelen van het Eedverbond bijeen te Sint Truiden tot 22 juli.
18 juli 1566 Samen met graaf van Egmond te Duffel met afgevaardigden van het Eedverbond bijeen.
10 augustus 1566 Begin van de Beeldenstorm, tot 21 augustus; begonnen in Steenvoorde (Zuid-Vlaanderen).
18 augustus 1566 Bezoek aan de landvoogdes, de Raad van State en de ridders van het Gulden Vlies te Brussel.
3 oktober 1566 Onderhoud te Dendermonde met de graven van Egmond, Horn, Hoogstraten en Lodewijk van Nassau.
12 oktober 1566 Vertrek naar zijn gewesten Holland, Zeeland en Utrecht.
November-december 1566 De edelen van het Verbond en de leden van de calvinistische beweging ontmoeten elkaar in Antwerpen.
30 december 1566 Filips II benoemt don Alvarez de Toledo duque de Alba tot landvoogd over de Nederlanden.
Eind januari 1567 Besprekingen van Prins Willem met edellieden en oversten te Breda.
4 februari 1567 Verblijf te Antwerpen om te pogen rust en vrede te scheppen.
13 maart 1567 Prins Willem nog steeds te Antwerpen tijdens de Calvinistenopstand.
3 april 1567 Prins Willem, graaf van Egmond en Mansfeld ontmoeten elkaar te Willebroek waarbij Egmond, op verzoek van de landvoogdes, Prins Willem nogmaals verzoekt de eed af te leggen.
11 april 1567 Prins Willem verlaat Antwerpen en gaat naar Breda.
15-22 april 1567 Vanuit Breda schrijft Willem afscheidsbrieven aan Filips II, Margaretha van Parma en aan enkele vrienden. Daarna vertrekt hij naar de Dillenburg waar hij eind mei aankomt.
22 augustus 1567 Intocht van de duque de Alba te Brussel.
September 1567 Aanhouding van Egmond en Horn. De Raad van Beroerten ('Bloedraad') treedt in functie: tot 14 mei 1576 worden 6000-8000 vonnissen geveld.
8 oktober 1567 Margaretha van Parma neemt ontslag als landvoogdes en verlaat eind december de Nederlanden.
16 december 1567 De Raad van Beroerten besluit tot vervolging van de prins van Oranje.
24 januari 1568 Prins Willem voor de Raad van Beroerten gedagvaard.
14 februari 1568 Oudste zoon - Filips Willem - te Leuven aangehouden en naar Spanje overgebracht.
15 februari 1568 Overlijden van Hendrik van Brederode
3 maart 1568 Antwoord van de Prins op de dagvaarding.
Maart-april 1568 De 'Verantwoordinge des Princen van Oraengien tegghen de valsche logenen (...)' verschijnt in druk.
April 1568 Ontvangst op de Dillenburg van een delegatie Antwerpse kooplieden teneinde veldslagen te kunnen financieren.
25 mei 1568 Lodewijk van Nassau verslaat de Spanjaarden bij Heiligerlee. Adolf van Nassau sneuvelt.
5 juni 1568 Onthoofding te Brussel van de graven van Egmond en Horne.
21-24 juli 1568 Lodewijk van Nassau bij Jemmingen verslagen.
6 oktober 1568 Eerste inval van de Prins, over de Maas bij Stokkem.
20 oktober 1568 De duque de Alba verslaat het leger bij Linsmeel.
Januari 1569 Prins Willem vlucht voor de rebellerende eigen soldaten naar de Dillenburg.
Maart 1569 Neemt met zijn broers Lodewijk en Hendrik deel aan een veldtocht van de Hugenoten in Frankrijk.
1570 Toenemende activiteiten van de watergeuzen.
1570-1571 Lodewijk van Nassau onderhandelt in Frankrijk met koning Karel IX. Plan voor de verdeling van de Nederlanden.
8 augustus 1570 Vrede te Saint-Germain tussen de Franse koning en de leiders van de Hugenoten. De Prins wordt weer in het bezit gesteld van het prinsdom Orange en andere Franse bezittingen. Lodewijk van Nassau neemt er voor hem het bestuur waar.
Na juni 1571 Marnix van Sint-Aldegonde wordt benoemd tot secretaris van de Prins in plaats van Jacob van Wesembeke.
1571 Willem bevordert het bijeenbrengen van de geloofsvluchtelingen in Duitsland.
Oktober 1571 Synode van Emden onder leiding van Gaspar van der Heyden.
1 april 1572 Brielle door de watergeuzen ingenomen.
24 mei 1572 Lodewijk van Nassau verrast Bergen in Henegouwen. De stad wordt daarna belegerd door Alba (Hij heeft dezelfde achternaam als MIJN CARDIOLOOG).
Juli 1572 Een aantal Zeeuwse en Hollandse steden komen onder het gezag van de Prins.
Juli 1572 Prins Willem begint met een leger een tocht naar Brabant.
15-29 juli 1572 Vrije Statenvergadering te Dordrecht. Prins Willem wordt gehandhaafd als stadhouder van Holland en Zeeland.
19 juli 1572 Keizer Maximiliaan dreigt Willem met de Rijksban.
23-24 augustus 1572 Bartholomeusnacht te Parijs.
25 augustus 1572 Prins Willem doet afstand van alle vroegere benoemingen en treedt op als stadhouder.
Augustus 1572 Valt Brabant binnen om Lodewijk in Bergen te ontzetten. Neemt verschillende steden in.
September 1572 Spaanse overval bij Binche en terugtocht van de Prins met muitende soldaten.
21 september 1572 Lodewijk van Nassau capituleert en krijgt een vrije aftocht.
20 oktober 1572 Verblijf, na de terugrocht uit Brabant, in Enkhuizen en in Delft in december.
11 december 1572 Begin van het beleg van Haarlem door de Spaanse troepen.
Maart 1573 Lodewijk van Nassau ontwerpt een nieuw verdelingsaccoord met Frankrijk.
Mei 1573 Briefwisseling tussen Willem en Lodewijk over het sluiten van een vrede met behulp van Frankrijk.
12 juli 1573 Overgave van Haarlem met plundering door de Spaanse troepen.
21 augustus 1573 Beleg van Alkmaar door de Spanjaarden.
8 oktober 1573 Ontzet van Alkmaar: 'Alcmaria Victrix' (In Alkmaar begint de victorie).
Oktober 1573 Willem wordt openlijk aanhanger van de calvinistische leer.
11 oktober 1573 Slag op de Zuiderzee - Bossu gevangen genomen.
14 november 1573 Marnix van Sint-Aldegonde bij gevechten gevangen genomen bij Maassluis.
November 1573 Don Luís de Requesens, de nieuwe landvoogd, arriveert te Brussel als opvolger van de duque de Alba.
18 december 1573 Alba verlaat de Nederlanden.
December 1573 Begin van het beleg van Leiden. Na een korte opheffing vanaf 25 mei 1574 weer belegerd.
19 februari 1574 Middelburg, verdedigd door Mondragón, door admiraal Boisot voor de prins ingenomen.
21 februari 1574 Verovering van Maastricht door Lodewijk van Nassau mislukt.
14 april 1574 Slag op de Mookerhei. Lodewijk en Hendrik van Nassau sneuvelen.
Vanaf april 1574 Vredesbesprekingen van de Prins met Hugo Bonte en Leoninus.
26 april 1574 Spaanse soldaten eisen soldij te Antwerpen. Plunderingen, kleine Spaanse furie.
April-mei 1574 Dramatische brieven aan broer Johan van Nassau
Mei 1574 Spaanse vloot voor Antwerpen door admiraal Boisot voor het grootste deel vernietigd of zwaar beschadigd.
6 juni 1574 Generaal-Pardon door don Luís de Requesens te Brussel afgekondigd. Er verandert echter niets.
3 oktober 1574 Admiraal Boisot ontzet Leiden.
September-november 1574 Willem bespreekt het probleem van de buitenlandse hulp.
Oktober-november 1574 Belangrijke verklaringen voor de Staten van Holland.
Maart-juli 1575 Vredesbesprekingen te Breda, zonder resultaat.
12 juni 1575 Huwelijk te Brielle met Charlotte de Bourbon. Getuige is Gaspar van der Heyden.
4-5 maart 1576 Overlijden van landvoogd don Luís de Requesens
April 1576 'Vrede van Monsieur' tussen het Franse hof en de Hugenoten (door de invloed van 'Monsieur' de hertog van Anjou).
Mei 1576 Besprekingen met afgevaardigden van de hertog van Anjou over de souvereiniteit van Holland en Zeeland.
3 mei 1576 Don Juan van Oostenrijk benoemd tot landvoogd over de Nederlanden.
29 juni 1576 Zierikzee na een lange belegering in Spaanse handen.
Juli 1576 Muiterij van Spaanse soldaten, tot november.
Augustus 1576 Onrust in Brussel - angst voor Spaanse muiters. Prins Willem onderhoudt contacten met leden van de zuidelijke Staten-Generaal.
8 september 1576 Staten van Brabant schrijven in een verklaring herstel te willen van de situatie ten tijde van Keizer Karel V.
29 september 1576 Bijeenkomst te Middelburg met afgevaardigden uit Henegouwen, Vlaanderen en Brabant.
19-28 oktober 1576 Officiële besprekingen ter voorbereiding voor de Pacificatie van Gent.
20 oktober 1576 Plundering van Maastricht door Spaanse muiters.
3 november 1576 Aankomst van de nieuwe landvoogd don Juan in Luxemburg.
4-8 november 1576 Spaanse furie te Antwerpen.
8 november 1576 Pacificatie van Gent: samenwerking tussen de noordelijke en zuidelijke gewesten tégen Spanje. Prins Willem behoudt alle functies.
November 1576 Nieuwe contacten met de hertog van Anjou.
November-december 1576 Onrust onder het volk te Brussel.
9 januari 1577 Unie van Brussel: het verbond van de gewesten, in de Pacificatie vastgelegd, wordt bekrachtigd.
22 januari - 22 maart 1577 'Satisfactie' met Hollandse steden (o.a. Muiden, Weesp, Naarden, Haarlem, Goes, Groningen, Zwolle).
12 februari 1577 'Eeuwig Edict' van Marche-en-Famenne tussen don Juan en de Statenafgevaardigden.
Maart 1577 Besprekingen met Leoninus te Middelburg en Dordrecht over een accoord met de landvoogd. Als 'lokaas' wordt de vrijlating van zoon Filips Willem in het vooruitzicht gesteld.
1 mei 1577 Don Juan te Brussel feestelijk ingehaald. Hij reist daarna, vanwege onrust in die stad, naar Mechelen en dan naar Namen.
13 mei 1577 Besprekingen te Geertruidenberg.
24 mei 1577 Briefwisseling met de landvoogd don Juan.
24 juli 1577 Don Juan bezet de Citadel van Namen (Mariembourg, Charlemont).
Juli-augustus 1577 Reis met echtgenote Charlotte de Bourbon door het noorderkwartier (Haarlem, Alkmaar, Hoorn, Enkhuizen, Medemblik).
Augustus 1577 Er is het plan een beroep te doen op aartshertog Matthias van Oostenrijk als landvoogd.
Augustus e.v. 1577 Oprichting van 'Commissies van Achttien', een soort eigenmachtige stadsregeringen. Eerst te Brussel.
18 september 1577 Verblijf te Antwerpen.
22 september 1577 Feestelijk onthaald te Brussel.
22 oktober 1577 Geïnstalleerd als ruwaard van Brabant, bekrachtigd door de Staten-Generaal.
24 oktober 1577 Als tegenwicht wordt de hertog van Aarschot benoemd tot stadhouder van Vlaanderen.
november 1577 Gevangenneming van katholieke edelen te Gent (10 november vrijgelaten).
21 november 1577 Intrede van Matthias van Oostenrijk te Antwerpen als landvoogd.
1 december 1577 Overlijden van tweede echtgenote, Anna van Saksen.
7 december 1577 Don Juan door de Staten-Generaal van de landvoogdij vervallen verklaard.
8 december 1577 Aartshertog Matthias van Oostenrijk tot landvoogd benoemd door de Staten-Generaal.
10 december 1577 Tweede Unie van Brussel.
1577-1578 Besprekingen met Anjou.
4 januari 1578 Feestelijke inhuldiging van de Prins te Gent.
7 januari 1578 Accoord met Engeland over hulpverlening.
8 januari 1578 Benoemd tot luitenant-generaal van de nieuwe landvoogd.
18 januari 1578 Matthias doet als landvoogd met grote feestelijkheden zijn intrede in Brussel.
Januari 1578 Nederlaag van de Staatse troepen te Gemblours.
Na januari 1578 Vestiging te Antwerpen.
5 februari 1578 De Staten-Generaal vestigen zich eveneens te Antwerpen.
10 maart 1578 Jan van Nassau wordt tot stadhouder van Gelderland gekozen. In 1580 geeft hij dit stadhouderschap op en vertrekt naar Nassau.
7 mei 1578 Marnix van Sint-Aldegonde pleit op de Rijksdag te Worms voor Duitse hulp aan de Nederlanden.
Mei 1578 Voortdurende spanning te Antwerpen en andere steden over de religie.
Mei-juni 1578 Calvinisten overweldigen Gent en plunderen de stad.
8 juli 1578 Plan tot een 'Religievrede' aan de Staten-Generaal aangeboden.
13 augustus 1578 Overeenkomst van de Staten-Generaal met de hertog van Anjou, 'beschermer van de Nederlandse vrijheid'.
10 oktober 1578 Don Juan overlijdt; hij wordt opgevolgd door Alexander Farnese.
25 november 1578 Willem reist in opdracht van de Staten-Generaal naar het onrustige Gent.
December 1578 Voorbereiding voor de vredesbesprekingen te Keulen.
27 december 1578 Religievrede voor Gent.
Januari 1579 De hertog van Anjou verlaat de Nederlanden.
6 januari 1579 Unie van Atrecht.
23 januari 1579 Unie van Utrecht.
April 1579 Begin van het beleg van Maastricht.
17 mei 1579 Waalse gewesten verzoend met koning Filips II.
Mei 1579 Onrust te Antwerpen vanwege een processie.
Mei-juli 1579 Vredesbesprekingen te Keulen (officiëel begonnen 7 mei), zonder resultaat.
30 juni 1579 Maastricht in Spaanse handen.
28 juli 1579 Verantwoording voor handelswijze voor de Staten-Generaal.
9 januari 1580 Eis voor een krachtig optreden in een rede tot de Staten-Generaal.
Februari-mei 1580 Verraad van Rennenberg, stadhouder van de noord-oostelijke gewesten.
Februari 1580 Groningen aan Farnese verloren (tot november 1581). Oudenaarde en Ieperen spreken zich uit tegen de prins van Oranje.
Maart 1580 Rennenberg bevestigt zijn trouw aan koning Filips II. Nieuw ontwerp voor verdrag met Anjou. Prins Willem verdedigt de Franse koers. Protest van de Duitse vorsten tegen de Franse koers (bij monde van graaf von Schwendy).
15 maart 1580 Prins Willem door koning Filips in de ban gedaan: hij wordt buiten de wet gesteld en mag door iedereen worden gedood. Deze ban wordt door Farnese te Maastricht ondertekend.
18 juni 1580 Moeder Juliana van Stolberg overlijdt.
September 1580 Besprekingen met Anjou te Plessis-lez-Tours begonnen.
29 oktober 1580 Aartshertog Matthias verlaat de Nederlanden.
13 december 1580 Willem biedt de Staten-Generaal zijn Apologie aan.
17 december 1580 De Staten-Generaal staan toe dat Willem zijn Apologie mag laten drukken.
2 januari 1581 De Staten-Generaal bekrachtigen het accoord van Plessis-lez-Tours (behalve Gelderland): Anjou wordt souverein over de Nederlanden met beperkte bevoegdheden.
Januari 1581 Anjou aanvaardt het accoord (met een geheime clausule betreffende Holland, Zeeland, Utrecht en Prins Willem).
5 juli 1581 Holland en Zeeland erkennen Willem als 'Hooge Overheid'.
26 juli 1581 Het Plakkaat van Verlatinge door de Staten-Generaal aangenomen te 's-Gravenhage.
Eind 1581 De hertog van Anjou vertrekt naar Engeland wegens een voorgenomen huwelijk met koningin Elisabeth I. Prins Willem houdt, als luitenant-generaal, het beleid in handen.
10 februari 1582 Anjou komt te VLISSINGEN aan en wordt op 19 februari te Antwerpen feestelijk ingehuldigd.
18 maart 1582 Aanslag te Antwerpen door Jean Jaureguy. Hierbij loopt de Prins verwondingen op.
27 maart 1582 Anjou en de Staten-Generaal leggen aan elkaar de eed af.
April 1582 Hevige onrust in Gelderland.
5 mei 1582 Charlotte de Bourbon overlijdt te Antwerpen vanwege de uitputtende verpleging na de aanslag.
23 augustus 1582 Anjou als graaf van Vlaanderen gehuldigd.
Augustus 1582 Farnese voor Gent.
November 1582 Farnese verovert Ninove en omgeving.
December 1582 Veel Franse troepen rond en binnen Antwerpen. Felle kritiek van de gewesten op Holland dat met de vijand (Spanje) handel drijft.
17 januari 1583 Franse furie. Farnese tracht zich meester te maken van Antwerpen en van andere steden in Brabant en Vlaanderen.
Eind januari 1583 Prins Willem pleit voor een nieuw accoord met Anjou.
12 april 1583 Vierde huwelijk te Antwerpen, met Louise de Coligny.
27 april 1583 Willem behandelt voor de Staten-Generaal het nieuwe accoord met Anjou.
April-juli 1583 Farnese verovert o.a. Eindhoven, Diest, Zichem, Duinkerken.
22 juli 1583 Prins Willem verlaat Antwerpen en vestigt zich te Middelburg.
22 juli 1583 Nieuwpoort verloren, dan Namen, Veurne en Diksmuide.
Augustus-september 1583 Alliantieplannen met de 'afvallige' Keulse aartsbisschop, keurvorst Gebhard von Truchsess.
2 september 1583 De Staten-Generaal bieden Prins Willem het generaal-stadhouderschap aan. Door het uitblijven van de beslissing van de verschillende gewesten blijft het bij een voorlopige regeling.
November 1583 Behalve Gent, Brugge en Ieper is geheel Vlaanderen in handen van Farnese.
November 1583 Graaf Willem van den Bergh, stadhouder van Gelderland en zwager van de Prins, kiest voor de Rooms-Katholieke zaak.
24 november 1583 Onderhandelingen met Anjou te Château-Thierry. Willem vestigt zich te Delft.
Eind 1583 Marnix van Sint-Aldegonde door Willem aangesteld als buitenburgemeester van Antwerpen ter verdediging van stad en omgeving.
Februari-maart 1584 Laatste briefwisseling met broer Jan over de tragische toestand in de Nederlanden. Felle kritiek van zijn broer op de Franse koers.
7 april 1584 Ieper in Spaanse handen.
Mei 1584 Brugge verzoent zich met Farnese.
Juni 1584 In Gent een samenzwering om de stad aan Farnese over te leveren.
10 juni 1584 Overlijden van de hertog van Anjou.
12 juni 1584 Jongste zoon Frederik Hendrik wordt te Delft gedoopt. Laatste onderhoud met Marnix van Sint-Aldegonde.
10 juli 1584 In het 'Prinsenhof' te Delft doodgeschoten door Balthasar Gerardsz.

Research:
1) Dr. R. van Roosbroek, Willem van Oranje.
2) Wouter Slob.Ans Herenius, Paarden en Oranje-Nassau, Baarn 1993, Uitg. De Fontein bv.
3) Friesch Dagblad 1996: Oranje Nassau en Friesland.

Echtgenote: Charlotte de Bourbon
Geboortedatum: 1546/1547
Overleden: 5 mei 1582 te Antwerpen
Begraven: Onze-Lieve-Vrouwe-kathedraal te Antwerpen
Echtgenote Vader: Louis III de Bourbon Hertog
Echtgenote Moeder: Jacqueline de Longwy Gravin (1546-1582)

Echtgenote Aantekeningen:
Willem van Oranje sluit vier verstandshuwelijken (drie ervan worden gelukkig), waarvan de verbintenis met Charlotte de Bourbon verreweg het gelukkigst wordt. Een alliantie met een lid van de Franse hugenootse elite lijkt de prins na zijn rampzalige huwelijk met de Saksische prinses Anna raadzaam en zijn keus valt op Charlotte de Bourbon. Met haar rijpheid, begrip, zachtmoedigheid en politiek-ideologische gelijkgezindheid wordt zij Oranje tot een grote morele steun in de jaren dat zij aan zijn zijde leeft. Nadat een commissie Van der Heyden van geestelijken op grond van Anna van Saksens gedrag heeft verklaard dat de prins volgens goddelijk en menselijk recht een andere tot zijn wettige vrouw mag nemen, vindt in juni 1575 te Brielle een relatief sobere trouwplechtigheid plaats. Getuige van het huwelijk was Gaspar van der Heyden. Charlotte de Bourbon heeft dan al een tumultueus verleden. Door haar hoge geboorte had zij uitzicht op de plaats van abdis in een van de rijke Franse koningsabdijen, en daarom wordt zij reeds binnen een maand na haar geboorte toevertrouwd aan de zorg van haar tante Louise de Longwy de Givry, die abdis is van Jouarre. Na het overlijden van deze tante wordt de 13-jarige Charlotte onder druk van haar ouders in strijd met het canonieke recht gedwongen de sluier aan te nemen en als abdis geïnstalleerd (17 maart 1559). Steeds meer interesseert Charlotte zich echter voor de hervorming en uiteindelijk besluit zij het klooster heimelijk te verlaten. Na langdurige voorbereidingen lukt de vlucht in januari 1572. Hierop volgt een gevaarvolle tocht van ruim een maand alvorens zij Heidelberg bereikt, de residentie van de calvinistische keurvorst van de Palts Frederik III. Haar fel-katholieke vader is door het gebeurde zo ontzet dat hij alle contacten met haar verbreekt; eerst vele jaren later zal een verzoening tussen vader en dochter tot stand komen. Begin 1575 komt Filips van Marnix, heer van Sint Aldegonde (1540-1598), als vertegenwoordiger van Willem van Oranje naar Heidelberg om te onderhandelen over een huwelijk met Charlotte. Haar beschermer Frederik III van de Palts, die aan Oranje reeds fl. 150.000 voor de oorlog heeft geleend en in wiens dienst Marnix enige jaren eerder is geweest, treedt hierin als haar zaakwaarnemer op. Zoals Oranje schrijft kan hij niet veel bieden: 'Ik heb zware schulden en ik begin oud te worden, daar ik reeds tweeënveertig jaar ben.' Na de geslaagde onderhandelingen begeleidt Marnix de bruid naar de Nederlanden. Met Gaspar. Het huwelijk wordt rijk gezegend: binnen zes jaar brengt Charlotte evenzovele dochters ter wereld, vier van hen te Antwerpen waar Oranje en zij deze jaren voornamelijk verblijven. Nadat de prins vogelvrij is verklaard, wordt een aantal pogingen gedaan hem te vermoorden, onder meer op 18 maart 1582 door Jean Jaureguy. De dagenlange verpleging put de reeds verzwakte Charlotte uiteindelijk zo uit dat zij enige maanden later sterft. Zij wordt begraven in de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwe-kathedraal.

Echtgenote Research:
1) Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek
2) Dr. M.F. van Lennep, Gaspar van der Heyden 1530-1586.

Huwelijk: 12 juni 1575
Plaats: Brielle

Kinderen: Louise Juliana, Elisabeth, Catharina Belgica, Charlotte Flandrina, Charlotte Brabantina, Emilia Antwerpiana (Amelie).
Andere echtgenoten: Anna van Egmond Buren gravin, Anna van Saksen hertogin, Louise de Coligny

1.1 Louise Juliana van Oranje Nassau-Bourbon gravin Geboortedatum: 31 maart 1576 Plaats: Delft Overleden: 15 maart 1644 Overleden te: Koningsbergen

Aantekeningen:
1) Dit eerste kind uit Willems derde huwelijk me Charlotte de Bourbon is pas 6 jaar (en ze heeft nog vijf jongere zusjes), wanneer ze haar moeder verliest. Twee jaar later, in 1584, sterft ook haar vader door moordenaarshand, nadat hij het jaar tevoren ten vierden male is gehuwd en wel met de Française Louise de Coligny. In een brief aan haar oom Jan van Nassau verzoekt de 8-jarige Louise Juliana hem voor haar en haar zusters niet alleen een oom maar ook een vader te zijn, en erop toe te zien dat zij verder in het protestantse geloof wordt opgevoed. Louise Juliana groeit op onder leiding van haar Franse stiefmoeder Louise de Coligny en haar Duitse tante Catharina van Schwarzburg van Nassau (1543-1624), weduwe sinds 1583. Met de stijgende roem van haar stiefbroer Maurits van Oranje neemt ook het aanzien van Louise Juliana en haar zusters toe, met als gevolg dat diverse aanzienlijke huwelijkskandidaten zich voor hen aanmelden. In 1593 blijkt de calvinistische Frederik van de Palts om politiek-religieuze redenen belang te stellen in een verbintenis met Louise Juliana. Filips van Marnix, heer van Sint Aldegonde, voert met succes de huwelijksonderhandelingen. Na de bruiloft vestigt het paar zich te Heidelberg; Louise Juliana's zuster Emilia Antwerpiana komt daar bij hen aan het hof wonen. De aan epilepsie lijdende keurvorst blijkt geen gemakkelijke echtgenoot. Hij leeft op grote voet, is zeer gesteld op luxe en uiterlijk vertoon, en geeft zich over aan alcoholische uitspattingen. Herhaaldelijk waarschuwt de sobere oom Jan van Nassau hem dan ook voor de gevolgen van zijn liederlijk leven. In zijn brieven vermaant hij de keurvorst zijn echtgenote niet als een slavin te behandelen; doordat hij geen vrijheid in het huishouden noch vrije tijd gunde, moest Louise Juliana haar dagen droefgeestig met handenarbeid doorbrengen. In 1610 overlijdt keurvorst Frederik onverwachts en zijn nogal zorgeloos geaarde oudste zoon Frederik volgt hem op. Louise Juliana bewoont vanaf dat jaar haar weduwgoed, het slot in Kaiserslautern. In deze tijd van godsdiensttwisten staat de keurvorstelijke familie van de Palts bekend als een der kampioenen van het protestantisme, samen met de Oranjes in de Nederlanden. Als de rebellerende protestanten in Bohemen in 1618 keurvorst Keurvorst Frederik V vragen hun koning te worden, gaat hij hierop in ondanks het negatieve advies van zijn moeder Louise Juliana. Binnen een jaar wordt Frederik, 'de Winterkoning', smadelijk verslagen bij Praag. De katholieke legers dreigen vervolgens ook Heidelberg binnen te trekken, en Louise Juliana vlucht naar Berlijn waar haar dochter Elisabeth-Charlotte (1597-1660) woont. Deze flinke, energieke en streng-calvinistische prinses is sedert 1616 gehuwd met Georg Wilhelm, keurvorst van Brandenburg. De Grote Keurvorst Frederik Willem is haar zoon. Louise Juliana geniet tot 1638 hun gastvrijheid in het overigens door geldgebrek en voortdurende oorlogvoering verwaarloosde keurvorstelijk slot. In 1638 zijn de oprukkende troepen van de Zweden zo nabij dat in september van dat jaar wordt besloten het gehele hof naar het veiliger Koningsbergen in Oost-Pruisen te verhuizen. De laatste jaren van haar leven brengt Louise Juliana door in het koninklijk slot in deze welvarende handelsstad.

2) Voor de relatie met Gaspar van der Heyden, zie Van Lennep.

Research:
1) Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek
2) Dr. M.F. van Lennep, Gaspar van der Heyden 1530-1586.

Echtgenoot: Frederik IV van de Palts Keurvorst
Geboortedatum: 1574
Overleden: 1610

Huwelijk: 13 juni 1593
Plaats: Dillenburg

Kinderen: Frederik V, Elisabeth Charlotte

1.1.1 Frederik V van de Palts 'Winterkoning'
Geboortedatum: 1596
Overleden: 1632
Echtgenote: Elisabeth Stuart
Kinderen: Karl I Ludwig

1.1.1.1 Karl I Ludwig van de Palts Keurvorst
Geboortedatum: 1618
Overleden Datum: 1680
Kinderen: Karoline

1.1.1.1.1 Karoline van de Palts Raugräfin
Geboortedatum: 1659
Overleden: 1696

Kinderen: Frederica

1.1.2 Elisabeth Charlotte van de Palts
Geboortedatum: 1597
Overleden: 1660
Kinderen: Frederik Willem

1.1.2.1a Frederik Willem van Brandenburg Markgraaf*
Geboortedatum: 1620
Overleden: 1688
Echtgenote: Louise Henriëtte van Oranje Nassau gravin
Geboortedatum: 27 november 1627
Geboorteplaats: 's-Gravenhage
Overleden: 8 juni 1667
Overleden te: Berlijn
Echtgenote Vader: FREDERIK HENDRIK van Nassau (1584-1647)
Echtgenote Moeder: Amalia van Solms Braunfels gravin (1602-1675)

Echtgenote Aantekeningen:
Frederik Hendriks oudste dochter, gewoonlijk aangeduid als Mademoiselle d'Orange, doch in familiekring als afkorting daarvan genoemd Sell of Les(t) (de letterkeer hiervan), groeit op in het glorietijdperk van de Republiek, de Gouden Eeuw. Het is bovendien de tijd waarin het aanzien en de luister van haar familie tot ongekende hoogte stijgen, zodat zij alle voorrechten van een vorstenkind geniet. Voor haar ambitieuze ouders is zij belangrijk als pion op het schaakbord van de dynastieke politiek. Haar liefde voor haar achterneef Charles de la Trémoïlle, prins van Talmont, wordt daarom gedwarsboomd. Het hevig verliefde paar schrijft elkaar heimelijk brieven. Amalia ziet dit met lede ogen aan: zij heeft betere kandidaten op het oog. Zij laat haar dochter bespioneren en zelfs de liefdesbrieven ontvreemden. De Oranjeprinses wordt duidelijk gemaakt dat de verarmde Talmont, weliswaar prins, maar zonder land, onacceptabel is. Na (afgebroken) onderhandelingen over een mogelijke verbintenis met de prins van Wales, de latere Karel II (die ook nog vergeefs aan haar jongste zuster *Maria zal worden gekoppeld), moet Louise Henriette in 1646 ondanks heftig verzet trouwen met een andere achterneef, de Brandenburgse keurvorst: ' 't Is te beklagen dat ick om sijn geltz wil en een weinich landt soo ongeluckig moet sijn en verkogt worden. Och, wast ick doch doot of wast ick eene bouerin soo mocht ick doch iemantz nemen die ick kende nae mijn sinn en die ick liefhad.' Het in aanwezigheid van talrijke genodigden in het Oude Hof (paleis Noordeinde) voltrokken huwelijk wordt door J. Mijtens vastgelegd op een groot schilderij. Uit de verbintenis tussen Louise Henriette en keurvorst Frederik Willem stammen de latere koningen van Pruisen en keizers van Duitsland. Omdat een deel van Brandenburg in deze tijd van voortdurende oorlogvoering door Zweedse troepen is bezet, woont het paar de eerste huwelijksjaren te Kleef, dat sinds 1614 deel uitmaakt van het keurvorstendom. In 1648 onderneemt Louise Henriette de moeizame reis naar het stamland van haar man waarbij haar eersteling sterft. Naast Kleef en Brandenburg, een arm, achterlijk en dunbevolkt land, dat zeer te lijden heeft gehad onder de oorlog, regeert de keurvorst over Pruisen en Pommeren. Dit is een over Europa versnipperd land dat hij tot een sterke eenheidsstaat zal weten samen te smeden. Vandaar zijn bijnaam: de Grote Keurvorst. De Hollandse invloed aan dit hof van de Hohenzollern - die aanzienlijk is door familiebanden alsook door het feit dat de keurvorst een deel van zijn opvoeding in de Republiek heeft genoten en dit rijke land als zijn grote voorbeeld ziet wordt door Louise Henriette versterkt. Van haar man krijgt zij in 1640 een landgoed ten geschenke waar zij geheel in Hollandse stijl een slot laat bouwen: met grote boomgaarden, moes-, bloemen- en siertuinen, de laatste met fonteinen en kunstige vijvers. Voor dit Oranienburg genoemde complex komen handwerkslieden, tuinlieden en kunstenaars over uit de Republiek. Op het landbouwbedrijf waarvan zij inkomsten en uitgaven zelf bijhoudt, plant Louise Henriette de eerste aardappelen van Duitsland. Tot dan toe eet de bevolking er hoofdzakelijk brood. Op eigen kosten laat ze boerderijen bouwen die worden betrokken door (Hollandse) kolonisten. De prinses legt gezien haar voortdurende kinderloosheid een gelofte af om naar Nederlands voorbeeld een weeshuis te stichten als zij een kind krijgt. Wanneer dit gebeurt, richt zij bij Oranienburg het eerste weeshuis van Duitsland op, weliswaar alleen voor calvinistische kinderen. Voorts heeft zij zich verdienstelijk gemaakt als schrijfster van talloze godsdienstige liederen. In 1657 wordt zij door een Franse diplomaat als volgt beschreven: 'zachtaardig en bezadigd, zwaarmoedig van aard, spreekt weinig, maar wat zij zegt is goed. Zij is klein maar met een goed figuur, is zeer godvruchtig en ijverig in haar gereformeerde religie. 'Na een wekenlang ziekbed overlijdt de keurvorstin in 1667, diep betreurd door Frederik Willem. Zij was hem in al die jaren tot grote steun geweest en had hem zoveel mogelijk begeleid op zijn reizen naar Pruisen, Kleef, Denemarken of zelfs naar zijn legerkamp. De keurvorst hertrouwt in 1668 - zeer tegen de zin van zijn Oranjeverwanten, met name van zijn schoonmoeder Amalia van Solms - met Dorothea Sophie hertogin van Holstein-Glücksburg (1636-1689).

Echtgenoot Research:
Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek
Huwelijk: 7 december 1646
Plaats: Den Haag, Oude Hof
Kinderen: Frederik I
Andere echtgenoten: Dorothea Sophie van Holstein-Glücksburg hertogin

1.1.2.1a.1 Frederik I van Brandenburg
1.1.2.1b Frederik Willem van Brandenburg Markgraaf
(Zie boven)
Echtgenote: Dorothea Sophie van Holstein-Glücksburg hertogin
Geboortedatum: 1636
Overleden: 1689
Andere echtgenoten: Louise Henriëtte van Oranje Nassau gravin

1.2 Elisabeth van Nassau-Bourbon Gravin
Geboortedatum: 26 maart 1577
Geboorteplaats: Middelburg
Overleden: 3 september 1642
Overleden te: Sedan

Tussen de zes dochters van de prins van Oranje en Charlotte de Bourbon bestaat een hechte band, vooral tussen Louise Juliana en Elisabeth, omdat hun beider protestantse echtgenoten nauw betrokken zijn bij de strijd tegen de katholieken. Elisabeth, bij wier doop de Engelse dichter en diplomaat Sir Philip Sidney (1554-1586) als doopgetuige optreedt namens de peettante en naamgeefster koningin Elisabeth I van Engeland, brengt haar jeugdjaren voornamelijk door in het Oude Hof aan het Noordeinde te 's-Gravenhage. Na de moord op haar vader is er sprake van dat zij verder zal worden opgevoed aan het hof van haar koninklijke peettante, doch uiteindelijk blijft de gravin onder de hoede van haar stiefmoeder Louise de Coligny. In 1594 maakt zij met deze en met haar zusje Brabantina een reis naar Frankrijk, alwaar haar te Parijs het huwelijksaanzoek bereikt van de bijna veertigjarige kinderloze weduwnaar Henri de la Tour. Als Elisabeth kort na haar bruiloft blijkt te hebben gedanst, komt een predikant met twee ouderlingen haar in het kasteel van Sedan berispen.

Het hof van het echtpaar De la Tour is bescheiden. Elisabeth wenst geen overdadige opschik en noemt zichzelf 'de slechtst geklede vrouw van Sedan'. Het huwelijk lijkt harmonieus geweest te zijn. wanneer Henri het door hem nieuw gebouwde kasteel of Châteaubas van Sedan betrekt, houdt Elisabeth haar appartementen in het oude hoger gelegen kasteel aan. 's Morgens en 's avonds nemen de Bouillons onveranderlijk deel aan het openbaar gebed in het kasteel en zij besteden veel tijd aan lange gesprekken met theologen en predikanten. Het paar krijgt acht kinderen van wie er één jong overlijdt, Henri, de in 1611 geboren zoon, wordt later bekend als de grote Franse maarschalk Turenne. Met haar verwanten onderhoudt de Oranjeprinses een levendige briefwisseling, vooral met haar zuster Brabantina die in 1598 Bouillons neef Claude de la Trémoïlle huwt en zich eveneens in Frankrijk vestigt. Na de dood van Bouillon (1623) wordt Elisabeth regentes voor haar 17-jarige zoon Frédéric Maurice. Formeel neemt zij de regering waar tot 1626, maar in feite leidt zij tot haar dood het binnenlands bestuur.

Van de 195 ordonnanties uit de jaren 1623-1641 zijn 87 in haar naam (vooral in zaken van orde en politie), 46 in die van haar zoon en de rest in die van anderen uitgegaan. Frédéric-Maurice trouwt in 1634 te Boxmeer met de katholieke Eleonore van de Bergh en gaat kort daarop tot groot verdriet van Elisabeth over tot het katholicisme. Wanneer hij zomer 1642 gevangen wordt genomen door troepen van Lodewijk XIII, zet Elisabeth zich in voor zijn vrijlating: zij schrijft brieven aan de Franse vorst en aan Richelieu. De dramatische gebeurtenissen bespoedigen haar einde: op 3 september van dat jaar sterft zij in het kasteel van Sedan. Kort hierna moet Frédéric Maurice Sedan afstaan aan de Franse kroon.

Research:
Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek

Echtgenoot: Henry de la Tour d'Auvergne Hertog Geboortedatum: 1555 Overleden: 1623 Beroep: Hertog van Bouillon Echtgenoot Aantekeningen: Hertog van Bouillon, soevereine prins van Sedan en Racourt, burggraaf van Turenne, graaf van Montfort, baron d'Oliegues, graaf van Beaufort. Sticht in 1602 de Academie van Sedan. Henri de la Tour is een aanzienlijk hugenoots edelman, doch rusteloos en ongedurig van aard. Als dapper veldheer en handig uitvoerder van diverse diplomatieke missies (onder meer bij Elisabeth I en de Staten van Holland) voor de Franse koning Hendrik IV is hij door deze beloond met de titel maarschalk van Frankrijk. Hij is verwant met Louise de Coligny, met wie hij in schriftelijk contact staat. In 1591 was hij getrouwd met de rijke erfdochter Charlotte de la Marck, hertogin van Bouilon en prinses van Sedan. Zij is hem kort tevoren ontvallen (mei 1594) en laat hem haar bezittingen na. In 1606 verspeelt Henry de gunst van Hendrik IV, als hij poogt zich geheel zelfstandig en onafhankelijk van het koninklijk gezag te maken. De legers van de vorst (die hem nu 'Brouillon' noemt) rukken op naar Sedan en de hertog moet het hoofd buigen.

Echtgenoot Research:
Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek

Huwelijk: 15 april 1595
Plaats: Sedan
Kinderen: Frédéric Maurice, Henry, Marie

1.2.1 Frédéric Maurice van Bouillon Hertog
Aantekeningen: Na zijn huwelijk met Eleonore van de Bergh gaat Frédéric Maurice tot groot verdriet van zijn moeder Elisabeth over tot het katholicisme. Net als zijn vader ijvert Frédéric Maurice met alle beschikbare middelen voor de werkelijke onafhankelijkheid van zijn prinsdom Sedan. Wanneer hij zomer 1642 gevangen wordt genomen door troepen van Lodewijk XIII, zet zijn moeder Elisabeth zich in voor zijn vrijlating: zij schrijft brieven aan de Franse vorst en aan Richelieu.

Research:
Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek
Echtgenote: Eleonore van den Bergh
Religion: R.K.
Huwelijk: 1634
Plaats: Boxmeer

1.2.2 Henry van Turenne Burggraaf
Geboortedatum: 1611
Beroep: Maarschalk van Lodewijk XIV

1.2.3 Marie de la Tour d'Auvergne
Echtgenoot: Henri Charles van Talmont Prins
Beroep: Prins van Talmont, later van Tarente

1.3 Catharina Belgica van Nassau-Bourbon Gravin
Geboortedatum: 31 juli 1578
Geboorteplaats: Antwerpen
Overleden: 12 april 1648
Overleden te: 's-Gravenhage

Aantekeningen: Na de dood van haar vader wordt de 6-jarige wees door haar kinderloze peettante Catharina von Schwarzburg-van Nassau meegenomen naar Schwarzburg en daar verder opgevoed. Haar huwelijk met de graaf van Hanau-Münzenberg is niet verwonderlijk. Haar oom Jan van Nassau is in 1580 na de dood van de graaf van Hanau benoemd tot medevoogd over diens 3-jarige zoon Filips Lodewijk, die verder op de Dillenburg wordt opgevoed en er de hofschool bezoekt. In 1596 wordt de bruiloft dan ook op de Dillenburg gevierd. Tante Catharina van Schwarzburg, met wie de bruid een hartelijke verhouding heeft en van wie zij ook later zal erven, ondertekent als een van de getuigen de huwelijksakte. Als overtuigd hervormd vorstin maakt Catharina Belgica haar hof te Hanau tot een toevluchtsoord voor calvinisten. Na de overgang van de Franse koning Hendrik IV tot het katholicisme wordt de positie van de hugenoten moeilijk en hieronder lijdt onder meer Catharina Belgica's zwager, de hertog van Bouillon (zie Elisabeth). Van hoogverraad beschuldigd moet de hertog zijn land ontvluchten, waarop hij de wijk neemt naar Hanau. Hier voert op dat moment Catharina Belgica, die haar man na zijn dood in 1612 nog 36 jaar zal overleven, het regentschap voor haar zoon Filips Maurits. In 1622 wordt in de woelingen van de Dertigjarige Oorlog (1618-1648) Hanau geplunderd door de troepen van de katholieke liga onder leiding van de Zuidnederlandse graaf de Tilly. Catharina Belgica neemt hierop met haar kinderen de wijk naar 's-Gravenhage, waar zij haar verdere leven aan het hof van haar halfbroer Frederik Hendrik doorbrengt. Zij zal haar graafschap nimmer terugzien en 26 jaar later in haar ballingsoord overlijden. Als enige van zijn dochters ligt zij bij Willem I van Oranje in Delft begraven. Haar dochter Amelie, later landgravin-regentes van Hessen-Kassel, zal overigens in de Dertigjarige Oorlog veel roem vergaren als de energieke en volhardende voorvechtster van de calvinistische zaak.

Research:
Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek

Echtgenoot: Filips Lodewijk II van Hanau-Münzenberg Graaf
Geboortedatum: 1576
Overleden: 1612

Beroep: Regerend graaf van Hanau-Münzenberg
Huwelijk: 23 oktober 1596
Plaats: Dillenburg
Kinderen: Amelie

1.3.1 Amelie van Hessen-Kassel Landgravinne
1.4 Charlotte Flandrina van Nassau-Bourbon
Geboortedatum: 18 augustus 1579
Geboorteplaats: Antwerpen
Overleden: 16 april 1640
Overleden te: Sainte Croix bij Poitiers

Aantekeningen: Ietwat mismaakt ter wereld gekomen behoort zij niet tot het gezin dat Louise de Coligny als stiefmoeder onder haar hoede zal nemen. Nog tijdens het leven van haar vader komt Charlotte Flandrina (petekind van de Staten van Vlaanderen) onder de hoede van Jeanne de Chabot. Ondanks haar overgang tot het calvinisme is deze vrouw abdis gebleven van het klooster Paraclet (het beroemde klooster van Abélard en Héloïse). Jeanne de Chabot, nicht van Charlotte de Bourbon, geeft Flandrina een protestantse opvoeding. Na de dood van Willem de Zwijger wordt haar het kind echter afgenomen. Flandrina wordt aan de zorgen toevertrouwd van haar tante Jeanne de Bourbon, abdis van Jouarre (waar Flandrina's moeder had vertoefd) en Sainte Croix bij Poitiers, en ze doet in 1588 de eerste communie. Enkele jaren later, in 1593, legt Flandrina, ofschoon zij de vereiste leeftijd van 16 jaar nog niet heeft bereikt, de kloostergeloften af. Op 25 juli 1605 wordt zij, ondanks protesten van haar calvinistische familieleden, als opvolgster van haar tante tot abdis gewijd. Onder haar bestuur vindt de contrareformatie in dit klooster weerklank. Weelde en wereldse ijdelheid hadden hier de overhand gekregen; Flandrina zet zich in voor een herinvoeren van strengheid en kloosterlijke eenvoud en een strikte naleving van de regel van Benedictus. Onder haar bewind stijgt het aantal nonnen van dertig tot negentig. Afgezien van haar halfbroer Frederik Hendrik die haar in 1598 eenmaal bezoekt, kent zij van al haar broers en zusters alleen de twee in Frankrijk getrouwde calvinistische zusters *Elisabeth en Charlotte *Brabantina met wie zij een overigens hartelijk contact onderhoudt.

Research:
Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek

1.5 Charlotte Brabantina van Nassau-Bourbon Gravin
Geboortedatum: 17 september 1580
Geboorteplaats: Antwerpen
Overleden: augustus 1631
Overleden te: Château Renard

Aantekeningen: Net als haar zusters wordt deze dochter van Charlotte de Bourbon grotendeels door haar stiefmoeder Louise de Coligny op het Oude Hof aan het Noordeinde opgevoed. Met haar krijgt Brabantina een bijzonder hechte band en zij noemen elkaar respectievelijk 'maman' en 'ma fille'. In feite is zij het lievelingsstiefkind van Louise de Coligny. Van de Staten van Brabant heeft Brabantina bij haar geboorte een lijfrente van fl. 2000 per jaar gekregen, die overigens in deze moeilijke tijden niet altijd betaald wordt. In 1594 is sprake van een huwelijk met de uit een aanzienlijke Franse familie afkomstige Henri de Rohan. Mede op aanbeveling van de hertog van Bouillon (zie *Elisabeth) valt de keuze uiteindelijk op de in 1588 protestants geworden hertog van Thouars, diens volle neef. Wordt de bruid door haar broer *Maurits 'la belle Brabantine' genoemd, van de bruidegom vertelt men dat hij is 'goet van de religie ende van schoine middelen ende landen, maar anders van lichaam wat mismaeckt, corthalsich ende een oige grooter als het ander hebbende'. Van de Staten van Holland krijgt Brabantina fl. 20.000 als bruidsschat. De bruiloft vindt plaats in Frankrijk en de bruid wordt door haar stiefmoeder en 13-jarige halfbroer *Frederik Hendrik daarheen vergezeld. Vanaf het begin van haar huwelijk heeft Brabantina ondanks een enkele erfenis geldzorgen vanwege de schulden van haar man. Daarom leeft zij zuinig en poogt zij de financiën goed te beheren. Het kasteel van Thouars ligt bij Poitiers en dit zorgt voor een veelvuldig contact met Brabantina's zuster *Flandrina. Het huwelijk duurt slechts zes jaar - in 1604 is de 24-jarige Brabantina reeds weduwe. Kort na de dood van Trémoïlle verliest zij ook nog haar jongste dochtertje Elisabeth. Met haar kinderen heeft zij moeilijkheden: aan haar losbandige zoon Frédéric Maurice beleeft zij weinig genoegen (hij sterft ten slotte bij een duel) en zoon Henri gaat in 1628 tot haar groot verdriet over tot het katholicisme. Haar dochter Charlotte (1599-1664) wordt gedeeltelijk opgevoed door Louise de Coligny. Zij huwt Lord Stranges, later graaf van Derby, en zal in Engeland beroemdheid verwerven door haar moedige verdediging van het eiland Man tegen de aanhangers van Cromwell. De laatste jaren van haar leven bewoont Brabantina Château Renard, een vroeger eigendom van haar stiefmoeder bij Montargis in het hertogdom Orléans. Hier sterft zij, 27 jaren na haar echtgenoot.

Research:
Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek

Echtgenoot: Claude de la Trémouïlle Hertog
Geboortedatum: 1566
Overleden: 1604
Beroep: Hertog van Thouars
Huwelijk: 1598
Kinderen: Frédéric Maurice, Henri, Charlotte

1.5.1 Frédéric Maurice de la Trémouïlle
1.5.2 Henri de la Trémouïlle
1.5.3 Charlotte de la Trémouïlle

Geboortedatum: 1599
Overleden: 1664
Echtgenoot: Stranges Lord
Beroep: Graaf van Derby

1.6 Emilia Antwerpiana (Amelie) van Nassau-Bourbon Gravin
Geboortedatum: 9 december 1581
Geboorteplaats: Antwerpen
Overleden: 28 september 1657
Overleden te: Landsberg

Aantekeningen: Deze laatste dochter van Charlotte de Bourbon die meestal ondertekent met Amelie, brengt haar jeugdjaren aanvankelijk door in het Oude Hof aan het Noordeinde te 's-Gravenhage. Na het huwelijk van haar oudste (volle) zuster Louise Juliana in 1593 gaat zij met deze mee naar Heidelberg, waar zij verder aan het keurvorstelijk hof opgroeit. Hier vandaan treedt zij - overigens eerst als zij in de 30 is - in het huwelijk met de vier jaar jongere graaf van Zweibrücken-Landsberg. In 1622 moet zij net als haar zuster *Catharina Belgica vluchten voor de troepen van de katholieke Liga onder leiding van de Zuidnederlandse veldheer Jean t'Serclaes, graaf de Tilly. Door de oorlog van alles beroofd vestigt zij zich te Montfort; deze heerlijkheid in Bourgondië behoort toe aan de Nassaus en is bij de verdeling van de erfenis van Willem van Oranje in 1609 aan *Brabantina toegewezen, die het nu haar zuster aanbiedt. De volgende jaren wordt Amelie aanhoudend geteisterd door financiële zorgen en verwikkelingen. In de jaren 1633 tot 1634 onderhandelen Amelie en haar vijf zusters met hun halfbroer Frederik Hendrik over hun vaderlijk erfdeel. C.B. de Petersdorff, eerste raad en grootmeester van Landsberg, is hierin haar zaakwaarnemer. Amelie eist aanvankelijk een bedrag van 80.000 pond, doch neemt uiteindelijk genoegen met veel minder (in mei 1638 betaalt Frederik Hendrik zijn zusters in totaal fl. 80.000 uit). Ter compensatie wenst zij echter een jaargeld van 3000 pond alsmede financiële ondersteuning en onderhoud van haar zoon Frederik Lodewijk (1619-1681), regerend paltsgraaf van Landsberg vanaf 1645. Daarnaast moeten de prinsesssen van Nassau-Bourbon zoals Amelie en haar zusters in de stukken worden genoemd, zich in een proces te Parijs verdedigen tegen de aanspraken door onder anderen de gebroeders de Saive te Dijon en Marguarite Chabot, hertogin van Lotharingen en Elbeuf, inzake te betalen schulden en bezittingen van het huis Chalon in Frankrijk (onder meer het graafschap Charny, Montfort). Amelie betaalt de proceskosten (1633-1634). Herhaaldelijk dringt zij in haar brieven aan Frederik Hendrik aan op betaling. Onder meer verzoekt zij hem de stad Antwerpen (waarnaar zij vernoemd is) ertoe te bewegen de haar bij haar geboorte toegezegde lijfrente van fl. 2000 per jaar eindelijk eens uit te keren. In 1648 schrijft zij vanuit Landsberg: 'Ik bevind mij in de grootste (financiële) ellende. Help mij toch!'

Research:
Drs R.E. van Ditshuyzen: Oranje-Nassau, een biografisch woordenboek

Echtgenoot: Frederik Casimir van Zweibrücken Landsberg Paltsgraaf
Geboortedatum: 1585
Overleden: 1645
Beroep: Regerend platsgraaf van Zweibrucken-Landsberg 1604-1645
Huwelijk: 24 juni 1616
Plaats: Zweibrücken
Kinderen: Frederik-Lodewijk

1.6.1 Frederik-Lodewijk van Zweibrücken Landsberg Paltsgraaf
Geboortedatum: 1619
Overleden: 1681
Beroep: Regerend paltsgraaf van Landsberg 1645-1681

Nakomelingenstaat Willem van Oranje en Anna van Egmond

Nakomelingenstaat van Willem van Oranje en Anna van Saksen

Nakomelingestaat van Willem van Oranje en Charlotte de Bourbon Getuige bij het huwelijk was Gaspar van der Heyden

Nakomelingenstaat van Willem van Oranje en Louise de Coligny

Het EERSTE PAARSE KABINET van het KONINKRIJK DER NEDERLANDEN. Voorste rij van links naar rechts Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen JO RITZEN, Minister van Buitenlandse zaken HANS VAN MIERLO, Minister-President WIM KOK, Oprichter Instituto Cervantes JOHN VAN DER HEYDEN, Minister van Binnenlandse Zaken en Vice Premier HANS DIJKSTAL, Minister van Justitie WINNIE SORGDRAGER, Minister van Financiën GERRIT ZALM. Achterste rij van links naar rechts Minister van Volksgezondheid en Sport ELS BORST, Minister van Landbouw, Natuurbeheer en Visserij JOZIAS VAN AARTSEN, Minister van Verkeer en Waterstaat ANNEMARIE JORRITSMA, Minister van Defensie JORIS VOORHOEVE, Minister van Economische Zaken HANS WIJERS, Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid AD MELKERT en Minister van Ontwikkelingswerk JAN PRONK.

DE KONING HEEFT HET LAATSTE WOORD