30 september 1999. Betreft: INTERNATIONALE ASPECTEN VAN HET OPENBAAR BESTUUR....Kenmerk: JH/LH990930. Dear Elizabeth, Nijmegen, donderdag 30 september 1999. Liefde is... ...eens lekker samen knuffelen. Moet kunnen. Het is alweer een tijd geleden dat ik een knuffel heb afgegeven bij de receptie. De vraag is alleen of daar ooit iets van komt. Aan mij zal het niet liggen. Vanmorgen werd ik al om 9.45 gebeld door een medewerkster van de Open Universiteit. Ik had mij verslapen en bevond mij net onderweg naar het ziekenhuis midden op de brug van het Maas-Waalkanaal. De OU-medewerkster wilde mijn afstudeerrichting voor de opleiding Bestuurskunde weten. Er zijn vier varianten:

- Recht en openbaar bestuur
- Economie en openbaar bestuur
- Organisatie, management en openbaar bestuur
- Internationale aspecten van het openbaar bestuur

Vanuit de organisatie bezien heb jij al de meeste deskundigheid in huis op het gebied van organisatie, management en openbaar bestuur. Met name op het gebied van interventies bij organisatieverandering, organisatiediagnose, toekomstverkenning in organisaties, leiderschap in arbeidsorganisaties, publiekgericht schrijven en spreken, ondernemingsplanning, personeelsmanagement en organisatiepsychologie en -sociologie. Die vakgebieden laat ik dus graag aan jouw competentie over bij de opbouw van de organisatie. Ik heb gekozen voor internationale aspecten van het openbaar bestuur. Deze afstudeerrichting omvat onder meer de cursussen managementgame, het Nederlands buitenlands beleid, veranderende grenzen, publiekgericht schrijven en spreken, inleidingen in 'international economics', internationaal recht en filosofie, European economic integration, Europees recht, 'environmental policy in an international context' en 'international economic institutions'. Op dat gebied houd ik mij in deze brief vandaag direct met de actualiteit bezig. Het is een duidelijke zaak dat het Cervantes-effect thans mondiale vormen gaat aannemen. Onze Nederlandse Minister-President heeft gisteren zelfs de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties voorgezeten. Ik citeer:

"Kok ontmoet Kofi Annan Premier Kok en secretaris-generaal van de Verenigde Naties Kofi Annan begroeten elkaar hartelijk. Hun ontmoeting gisteren was onderdeel van het bezoek dat de minister-president momenteel aan New York brengt. Tevens leidde Kok in de Veiligheidsraad een drukbezocht debat over de situatie in Afrika. (FOTO JAN STAPPENBELD)"

Goed gedaan van Jan om er bovenop te blijven zitten. Ik hoop dus dat de heer Kok thans ook werk maakt van de afwerking van de hem toegezonden correspondentie, zoals vermeld in mijn brieven die ik je gisteren heb doen toekomen. Er zijn weer alarmerende signalen dat de hand wordt gelicht met de opiumwet. Ik citeer de Telegraaf van vandaag. Drugsdealer is liever 'gewone ondernemer'. 'Dominee' Visser heeft dat onzalige idee al eens eerder - in mijn aanwezigheid - gelanceerd in het radioprogramma Spijkers met Koppen in de Florin and Firkin te Utrecht. Ik heb bij die gelegenheid al laten weten dat daartoe de Pluk Ze-wetgeving in het leven is geroepen door onze voormalige Minister van Justitie, de heer Ernst Hirsch Ballin. Ernst maakt thans ook deel uit van de Eerste Kamer der Staten Generaal onder voorzittersschap van de in 1996 zittende directeur van mijn advocatenkantoor Nauta Dutilh. Mijn opmerking terzake is derhalve door presentator Dolf Janssen niet uitgezonden. Ik voelde er overigens ook weinig voor om bij het verlaten van het pand ter plaatse te worden neergeschoten. Ik vraag mij echter wel af waar deze 'Visser' het recht vandaan haalt om zich de titel 'dominee' toe te kennen. Indien mijn voorvader Gaspar van deze vorm van misbruik van zijn leer kennis zou nemen, zou hij zicht thans nog omwentelen in zijn graf te Bacharach am Rhein. In dat verband doet het mij deugd dat er thans wederom onderzoek wordt verricht naar mijn vermoedelijke voorvaderen. Zo lees ik eveneens in de Telegraaf: Floris V krijgt alsnog zijn graf. Ik ben bereid de heer Leenheer hierbij mijn medewerking te verlenen. Vanmorgen heb ik nieuwe afspraken gemaakt met dokter Dofferhoff: nieuwe aderlatingen op donderdag 7 oktober (10.00) en 23 november (09.00) en bloed prikken op donderdag 18 november (16.30) en een volgende afspraak met hem op donderdag 25 november (11.20). Ik zal bij die gelegenheden tevens om een dna-onderzoek verzoeken en hieromtrent overleg plegen met mevrouw Aben aangezien het er thans naar uitziet dat ook de graven van Holland tot mijn voorouders behoorden. In mijn stamboom kom ik nu al de volgende Florissen tegen, te beginnen met mijn vader (1917-1998). Verder teruggaand zijn grootvader Floris (geboren 1850) en diens grootvader Floris (1756-1821). Gezien het feit dat wij meerdere graven in de familie hebben gehad is het dus meer dan waarschijnlijk dat deze stamlijn op de graven van Holland teruggaat. Die hypothese wordt gestaafd door het feit dat de familie Van der Heyden van Baak vele leden van de familie Van Egmond in haar stamboom herbergt. Er zijn tal van aanwijzingen dat er voorouders van mij in Rijnsburg liggen begraven. Laat dat maar weten aan de heer Leenheer, als je hem toevallig eens treft bij jou in de buurt. Ik ben in bovenstaande opvatting gesteund door het boek De geschiedenis van DE BAAK is de geschiedenis van EEN FILOSOFIE dat Henk Lulofs mij - nu exact vijf jaar geleden (29 september 1994) - heeft doen toekomen in de tijd dat ik met mijn familie-onderzoek ben begonnen. Op bladzijde 13 tref ik in het eerste dagelijks bestuur van de Baak verschillende namen aan die aan mijn familiegeschiedenis zijn gerelateerd. De naam Stikker heb ik vaak door mijn vader horen noemen. Niet zozeer als directeur van Freddie Heineken, maar als President-Directeur van de Nederlandse Spoorwegen. Zo ook dr Ir W. Hupkes als President-Directeur van hetzelfde bedrijf. De heer H.B.N. Ledeboer, directeur van Heek en Co NV te Enschede, is uiteraard bekend vanwege het feit dat de heer van Heek in de crisistijd het kasteel de Doornenburg van de familie Van der Heyden heeft overgenomen voor het symbolische bedrag van - zoals zij dat in Nijmegen plegen uit te drukken - 'ene herde gulden', abusievelijk door mij verstaan als 'één en dertig gulden'. Ik zie het derhalve als mijn opdracht de filosofie van de Baak in het met Henk besproken scenario voort te zetten. Daartoe haal ik enkele elementen uit het boek aan die ik in 1994 al een 'geel' kleurtje heb gegeven: (blz. 29. 5.1)

"Meer in het bijzonder kan nog worden opgemerkt dat de goede verstandhouding tussen Charles Maitland en Bernard Lievegoed en de wederzijdse overtuiging dat zij elkaar iets te bieden hadden in het bereiken van ieders doelstelling, deze handelwijze mogelijk maakte."

Lievegoeds 'ontwikkelingsstadia van de mens' heb ik elf jaar geleden intensief bestudeerd. Het boek vormde onder meer de basis van de samenwerking tussen jou en mij. (blz. 39. 6.5) "'de Baak'. Dat is een streekwoord voor (vuur)baken. Een oriëntatiepunt voor zeevarenden die onderweg zijn. De naam de Baak is door mevrouw A. Mauritz-van Mourik Broekman, echtgenote van één der algemeen secretarissen van het CSWV aan de hand gedaan." De relatie met de buurtschap Baak bij Zutphen lijkt mij nochtans buitengewoon relevant. Met name in verband met de relatie tussen de graven van Holland en jouw voormalige bedrijf. Floris V is in 1296 overigens door een vermoedelijke voorvader van Leo van Velzen vermoord. Ik kan mij dus goed voorstellen waarom hij geen foto van mij heeft gemaakt toen ik mijn Nieuw Elancertificaat door Johan Stekelenburg kreeg uitgereikt. Ik ben echter niet van zins de moord op Floris V te wreken op de nazaten van diens moordenaar. Van de familie Van Egmond is er immers ook al iemand op de Grote Markt van BRUSSEL door onthoofding om het leven gebracht door de voorouders van mijn huidige vrienden in Madrid.

Het wordt dus weer hoogtijd dat Leo nieuwe foto's gaat maken van ons bedrijf en er niet meer de draak mee steekt. (blz. 53. 11.2) De Wereld van Morgen wordt binnen ons beleidskader - zoals toegezegd aan Ruud - onder de naam El Mundo de Mañana onder onze verantwoordelijkheid in Spanje voortgezet. Hiermede heb ik besloten het congres in Torremolinos als zodanig te betitelen. (blz. 70. 21.1) Een schaap met vijf poten. Die hebben we ook weer nodig voor het Cervantes Management Centre. Ik verzoek jou hiervoor zorg te dragen in goed overleg. Paragraaf 21 geeft hiervoor het nodige houvast. Ik citeer hieruit de belangrijkste elementen: "21 Projectleiders. Eigenlijk is het woord projectleider een pas relatief laat ingeburgerd begrip. Het is de professionele benaming voor de stafmedewerkers van de Baak, die verantwoordelijk zijn voor de totstandkoming en de uitvoering van de cursusactiviteiten. Hun werkzaamheden behelzen in hoofdzaak:

a. Het ontwerpen van de cursus.
b. Het uitzoeken en aantrekken van de docenten.
c. Het kiezen van de didactische methoden.
d. Het leiden van de cursus tijdens de uitvoering.
e. Het bevorderen van de leerprocessen.
f. Het evalueren en aanpassen of bijstellen van het programma.

Sommige projectleiders treden ook op als inleider of docent. Dit alles natuurlijk in nauw overleg met de directie, die in bepaalde stadia haar inbreng heeft. Het projectleiderschap is dus veel jonger dan het bestaan van de cursusactiviteiten van het CSWV. Het woord en de functie is pas voorzichtig ingevoerd rond 1968. Voordien kenden de leergangen en cursussen helemaal geen projectleiders. Vanuit het CSWV waren er 'luisterposten'. Zo werd er waargenomen wat er gebeurde in de cursus. Mevrouw Thea Drijber heeft die functie jaren vervuld."

Ik neem aan dat zij familie is van de heer Mr. Johannes Drijber, geboren op 24 april 1924 te Malang, voormalig burgemeester van Arnhem, adjunct-secretaris van curatoren van de Universiteit van Leiden, oud-voorzitter van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten en echtgenoot van jouw tante Mary Halbertsma, geboren op 30 april 1924 te Leiden. Ik stel dit vast om ons gemeenschappelijk referentiekader nog iets scherper te stellen en de onderlinge vertrouwensrelatie te verstevigen. Ook het Cervantes Management Centre heeft een aantal schapen met vijf poten nodig. De vijf kronen zijn reeds binnen. Ik citeer 21.1.:

"*Hij moet een behoorlijke kennis en ervaring hebben in een vakgebied. Hij hoeft niet de susperdeskundige te zijn. Die kan hij immers contracteren als inleider. Maar hij moet wel visie hebben op de ontwikkelingen in zijn vakgebied. Hij moet ook de mensen kennen die op het bewuste vakgebied expert zijn en een boodschap hebben. Hij moet zich steeds blijven oriënteren in de literatuur, in de praktijk, bij ondernemingen, bij universiteiten of bij andere instellingen en in conferenties in binnen- en buitenland. Hij moet gesprekspartner zijn van de inleiders - docenten.
* Hij moet op de hoogte zijn van didactische methoden en weten hoe leerprocessen verlopen.
* Hij moet voldoende autoriteit hebben om tijdens de cursus als gespreks- of discussieleider op te treden. Hij moet het groepsproces kunnen leiden en het leerproces van de deelnemers bevorderen. Dat kan soms danig verstoord worden door minder gemotiveerde deelnemers. Hij moet calamiteiten kunnen opvangen.
* Hij moet het projectleiderswerk minstens vijf tot zeven jaar doen. Die tijd is nodig om de Baak-cultuur (lees:
'Cervantescultuur') te leren kennen en deze in zijn werk te integreren. Bovendien is hij dan een enigszins stabiel aanspreekpunt voor ondernemers, managers en opleidingsafdelingen in de bedrijven. Voor de inleiders is het van groot belang, dat zij in de projectleider een vaste en vertrouwde gesprekspartner hebben.
* Tenslotte moet de projectleider in staat en bereid zijn om soms enkele weken achter elkaar zeventig of meer uur, vaak zeer geconcentreerd, te functioneren. Bovenal moet hij plezier hebben in het vak, steeds met een authentiek enthousiasme optreden, want voor de deelnemers is de cursus of conferentie nieuw. Zij zijn het criterium voor het optreden en de houding van de projectleider."

Ik voeg daar ten behoeve van ons bedrijf nog aan toe: Hij moet de Spaanse taal in woord en geschrift goed beheersen en inzicht hebben in de problematiek die de verschillen in de landsaard met zich meebrengen. Paragraaf 23 geeft daartoe eveneens een aanknopingspunt op het gebied van de Internationale oriëntatie. (blz. 75): "Internationale oriëntatie van ondernemingsleiders is al in de jaren zestig conditio sine qua non. Kennis nemen van denkbeelden en ervaringen in het buitenland, draagt bij in het tot stand brengen van een adequaat beleid en daarmee tot de continuïteit van de onderneming." Daartoe keer ik terug naar mijn familiegeschiedenis en citeer: Spaanse koning heeft tweede kleinzoon. Hiermede mijn hartelijke gelukwensen aan mijn goede vriend uit Madrid. Ik neem aan dat dat wel overkomt. Zijn Engels is ook 'very good', zoals hij in Middelburg heeft laten horen tijdens de uitreiking van de Four Freedoms Award. Afgaande op onderstaande foto heeft mijn goede vriend uit het Verenigd Koninkrijk klaarblijkelijk eveneens kennis genomen van mijn verslag van Prinsjesdag 1996. Het doet mij deugd dat mijn bezoek van afgelopen dinsdag aan Paleis het Loo de heer Blair klaarblijkelijk tot ons gemeenschappelijk signaal Plus Ultra/Ahead Only heeft geïnspireerd. Petra Janbroers heeft er weer een leuk artikeltje van gemaakt. Zij benadrukt met name Tony's frustratie en boosheid omdat "cynici, de elite, het establishment, de mensen die verlangen naar vroeger" zich tegen veranderingen verzetten. Ik denk dat Prof. James Belasco PhD onze goede vriend uit Schotland dienaangaande nog een stevig stukje ondersteuning kan bieden binnen het raamwerk van het thema teaching the elephant to dance. Ik hoop dus dat hij alle faciliteiten rond de start van ons moederbedrijf in Stratford thans rond heeft. Ik heb hem mijn 'brochure' immers niet voor niets doen toekomen alsmede de overige correspondentie 'JH/TB'. Zijn eigen eurocommissaris heeft immers al aan mijn wensen voldaan om "Operatie Heidebezem" op Europese schaal voort te zetten als verlengstuk van onze in 1989 al ingezette schoonmaakactie. Ik citeer dienaangaande wederom: Bezem door ambtelijke top Europese Commissie. Verder houd ik mij hier niet direct mee bezig. Het is een verheugende ontwikkeling dat er nieuwe ruimte komt voor de verdere ontplooiing van de visie waarmee wij in Noordwijk een begin hebben gemaakt in de villa met het lichtblauwe dak.

'Dr. Bob' blijft op tv met soepreclame.' Ik hoop wel dat Bob van Aalst en Bob Burger geen last meer krijgen van de aanval die elke dag rond vier uur op Manager John wordt uitgevoerd. Daarom neem ik nu (15.53.) even pauze voor een bezoek aan de supermarkt zonder glazen deuren.16.30 Leny Aben gebeld. Zij organiseert een reünie van de genealogiegroep ná 17 november. Ik lees over Roger Moore: "Spijt dat ik James Bond was!". Ik neem echter aan dat hij nog wel geïnteresseerd is in een rol als 007 te Nijmegen. Het is alweer een tijd geleden dat ik met hem contact heb gehad in Pisa, op 28 juli 1967.

(Bob & Murray uit Canada, Ventimiglia, 28 juli 1967)

(Pisa, Piazza dei Miracoli, 29 juli 1967)

16.45 Mark belde. Mijn beste medewerkster van NIOW-talen, mevrouw Lies van der Linden uit de Professor Sproncklaan in ZEIST, is gisteren overleden. Zij leed al geruime tijd aan kanker en wordt morgen begraven. Ik weet niet waar, maar ik overweeg om daar naartoe te gaan. Bijgaand ontvang je ook nog een knipsel met de rode tekst 'BIG BROTHER' IS BOOS! Daar kun je je wel een voorstelling van maken, denk ik. Het wordt hoogtijd dat we weer in groepsverband gaan werken en van de lessen uit het verleden een Nieuwe Toekomst bouwen. Een reis naar ZEIST is boven de begroting. Ik zing het nog even uit tot 13 oktober met behulp van de steun van een dierbaar familielid. Ik voel er echter weinig voor om voortdurend gebruik te moeten blijven maken van de gastvrijheid van mijn tachtigjarige moeder. Ik verwacht derhalve dat de regering zo snel mogelijk mijn declaratie betaalt. Iedereen dient zijn of haar verplichtingen na te komen in dit land. Dat geldt ook voor de Minister-President. Ik hoop dat hij de zaken thans onder controle heeft gebracht in New York. Ik heb immers vastgesteld dat De Valkenhorst thans door mijn collega's wordt gefrequenteerd en onze Argentijnse beleidsmedewerkster niet onnodig de Big Apple verlaat. Ik lees dit vandaag in het blad Weekend, gedateerd 6 oktober 1999. Het enige relevante beeld is Hare Majesteits PAARSE HOED!

1 OKTOBER 1999 DUTCH