7 juni 1998. Betreft: BINGO Kenmerk: JH/LH980607
FOTO BOVEN: 2005 LA PAZ DE VALLADOLID
Beste Liesbeth, Vrijdag 5 juni 1998. Terug van het Domplein. Het feest is begonnen. De organisatie vanavond was perfect. Daar heb ik de dames dus voor gecomplimenteerd. Hetgeen zij zeer op prijs stelden. De taal van bloemen speelt hierbij een belangrijke rol in de communicatie. Vooral als het zes witte rozen en drie paarse bloemen zijn. Paars is dan nog maar op de helft, maar er zaten ook nog paarse bloemen in de knop in het boeket in de hal van het Instituto. Daar heb ik kennis gemaakt met de heer K. Eric Kroes. De heer Kroes is voormalig directeur van het Circustheater in Scheveningen, hij woont in Friesland - far away - en zijn beroep is fundraising. Ik heb hem in het kort mijn plannen uiteengezet en hij was zeer geïnteresseerd in de Stichting Cervantes Benelux. Ik denk dat hij een belangrijke rol kan gaan spelen in de komende drie maanden voor 'the business', met name voor de European Cervantes Foundation Ik heb hem toegezegd te schrijven en wij blijven in contact. Op de terugweg werd ik nog even aangesproken door twee Engelse meisjes met de vraag "What did you have for dinner?". En ik heb hen uitgelegd "that I had some Spanish food this evening". Is'nt it nice? De heer Kroes heb ik de volgende brief doen toekomen: Fundraising. Zaterdag, 6 juni 1998. Ik ken jou veel te goed. Er werd ook voortdurend over huwelijksproblemen gesproken op de Baak. De man met een aardig idee is de heer Eric Kroes. Ik laat mij graag door hem adviseren. Ik denk dat het een goede zaak is als hij een soort benefietwedstrijd organiseert voor de stichting of nog een Diana Concert for Life. Maar dan in het Concertgebouw, waarbij de opbrengst ten goede komt aan de European Cervantes Foundation i.o. (lees Stichting Cervantes Benelux). Wellicht kan de New London Chorale daar een bijdrage aan leveren. Zij weten immers dat ik de échte partner van Diana was. En Lynne Dawson, JULIO IGLESIAS
en ook ELTON JOHN (als hij geen vieze woorden meer in de mond neemt). Ik lees dat de leden van het koninklijk huis een nieuw beveiligingssysteem krijgen aangemeten. Een zogenaamd 'remote alarm'. Zo'n apparaat mogen ze ons ook wel geven als wij naar Engeland gaan. Ik ben al goed bekend bij de beveiligingsdienst van het Koninklijk Huis. Vooral bij de heer Lamèris, zoals ik Harry en Monique afgelopen woensdag heb verteld. Ik beschik ook nog over een persoonlijke lijfwacht, maar ik ben zijn nummer kwijt. Ik heb wel veel plezier gehad van die agent in de tijd dat ik doorging voor 001 aan de overkant. Laat dat maar aan ELTON JOHN over. Hij staat nog flink bij ons in het krijt. Julio ook, overigens. De post die je mij hebt gestuurd is inderdaad niet aangekomen. Wél van Harry. Je kunt mij rustig schrijven, omdat je mijn vertrouwen hebt. Zo is ook de historische speech van Charles S. ontstaan. Ik heb goede hoop dat er een creatieve droom over Cervantes naar boven komt. Vandaag ontving het Instituto Cervantes Benelux het blad Levende Talen nummer 530. Daar is op de pagina's 303 en 304 de heer Jan Peter Nauta weer eens aan het woord voor de variatie. Hij communiceert op papier beter dan op straat. Leuk is het artikel Facelift Spaans op School over de vereniging die ik uit den dode heb doen opstaan toen er geen kandidaten meer waren voor het bestuur. Vandaar dat Tineke gisteren nog die persoonlijke brief van mij heeft ontvangen. Jan Peter - de naam past wel in een hockeyteam - schrijft ook een verhaal over Cuadernos Cervantes: "Soms vraag je je af hoe het mogelijk is, maar Cuadernos Cervantes is al weer aan nummer 18 toe." Dat vraag ik me ook af. Er is mij namelijk nog nooit om toestemming verzocht om een blad onder die naam uit te brengen. Als ik bij de redactie van dat blad nu een schadeclaim neerleg zijn we morgen al multimiljonair. Maar ik kies liever voor een creatieve oplossing zoals hierboven vermeld. Dat wordt immers zeer op prijs gesteld. Ook op het Domplein. Maar ik blijf echter niet alles voorschieten. Ik heb thans genoeg krediet verstrekt aan onze Spaanse vrienden. Pro-actief beveiligen. Daar kan Jacques Chirac nog wel iets van leren. Ik verbaas mij er immers nog steeds over dat hij voor mij - klaarblijkelijk - scherpere veiligheidsmaatregelen had getroffen op het Gard du Nord tijdens koninginnedag vorig jaar, dan voor Diana op koningin Wilhelmina's geboortedag. Een fiets is klaarblijkelijk ook veiliger dan een Mercedes. Daar kunnen we ook nog het een en ander van leren. Het was overigens gisteren in alle opzichten een historische gebeurtenis zonder weerga op het Domplein. Niet alleen de honderdste geboortedag van García Lorca werd herdacht, maar eveneens de 350ste verjaardag van de Vrede van Munster, welke 's middags door Hare Majesteit al feestelijk luister werd bijgezet op het Haagse Binnenhof. Aan alle haarkloverij tussen verschillende categorieën "christenen" is naar ik hoop thans - na 350 jaar - definitief een eind gemaakt door de publieke opinie, hetgeen vandaag nog eens is bekrachtigd door mijn goede vriend Prof.Dr. B. Smalhout in zijn artikel Schriftgeleerden en Farizeeën. Ik mag er thans vanuit gaan dat alle negatieve elementen in deze samenleving vanaf heden definitief de mond zijn gesnoerd. Er zijn overigens nog andere manieren om miljonair te worden, zoals vandaag gemeld in de Telegraaf. Je bestelt gewoon een half jaar lang een stapeltje overschrijvingskaarten van de Rabobank. De formulieren hebben onder het voorgedrukte banknummer nog een speciale ruimte, om eventueel een ander nummer in te vullen. Vul daar het rekeningnummer in van een gemeente en een bedrag onder de vijfduizend gulden, Hfl. 4999,- bijvoorbeeld - want dat bedrag wordt niet gecontroleerd. Handtekening eronder en op de post en het geld komt met honderdduizenden tegelijk op de rekening binnen van de stichting. Dat zal Herman Wijffels leuk vinden. Maar hij mag ons ook op een andere wijze sponsoren. De Stichting Cervantes Benelux heeft immers meer om het lijf dan een hockeyteam of een fietsclub. Ik heb dienaangaande graag snel uitsluitsel van een aantal sponsors. Daar kan de ANWB zich ook onder scharen. Ik kreeg al een leuk horloge dat de tijd aangeeft tot het moment dat die klant van jullie - aardige mensen overigens - tot positieve ondersteunende actie overgaat. Op dat punt kan Monique wellicht nog iets betekenen. Het is een leuke jongedame en ik mag haar graag. Het probleem van Parijs begint op dit moment ook al helderder te worden. Het is maar goed dat we de druk op de ketel houden. Ik lees vandaag Getuigen ongeluk Diana bijeen. Er rust op ons een zware verantwoordelijkheid om dit probleem verder op te helderen. Ik ben het immers met Mohamed Al Fayed eens. Het motief is duidelijk: Ons familiebedrijf mocht niet tot stand komen. Maar goed dat er nog atoombommen zijn in Pakistan. Maak je geen zorgen over de reputatie van de Baak. Jou valt niets te verwijten, noch jouw huidige collega's. Je hebt gedaan wat je kon om het bedrijf weer een gezonde reputatie te geven. Dat strekt jullie tot eer. Je hoeft niet het leed van de hele wereld te torsen, maar slechts je bevindigen terzake aan rechter Hervé te doen toekomen. Peter helpt je wel bij de vertaling in het Frans. Hij is immers ook voldoende geïnformeerrd. Teneinde de heer Hervé Stephan van dienst te zijn heb ik vanmiddag het volgende bericht verzonden naar de rechtbank alhier Procedure 97 / 2152 BELEI R08 II G32. 17.25 Terug van 'Cervantes'. Ik heb daar een voorwoord geschreven in het gastenboek, De eerste lezing heb ik gemist omdat ik toevallig goede bekenden tegenkwam, de pelgrims naar Santiago. Harry en Maria. Ik heb hen nog leren kennen toen ik met jou samenwerkte. Zij waren in die tijd eveneens een belangrijke inspiratiebron voor mij. In die belangrijke levensfase, waarin er - zoals inmiddels elke dag - levensbelangrijke beslissingen moesten worden genomen, heb ik mijzelf gezegd "Ik hecht mij niet aan het materiële". Als ik geen geld meer heb kan ik altijd nog naar Santiago lopen. Dat zal op dit moment niet meer lukken. De conditie is inmiddels ook iets teruggelopen. Ik zal het dus weer van het geld en het verstand moeten hebben. En uiteraard mijn beheersing van het Spaans, onder meer. De tweede lezing was buitengewoon boeiend. Niet alleen omdat Federico García Lorca mijn favoriete Spaanse dichter is, maar met name door de goede voordracht van Eva Navarro. Eva komt zelf uit Granada. En dat is mijn Heilige Stad, zoals je weet. Eva hield een voordracht over de tijd dat Lorca in New York woonde. Ten tijde van de beurskrach op Wall Street. Hij heeft daar gezien hoe miljonairs zich van het leven beroofden nadat zij al hun bezittingen waren kwijtgeraakt. Maar goed dat ik Harry en Maria ben tegengekomen. Het centrum van de stad wordt thans bezet door Russen. Het is een vrolijke boel met al die kozakken om mij heen. Maar het meest tot de verbeelding sprak mij een zwarte zanger voor de Winkel van Sinkel met zijn lied You need someone to lean on. Het is immers alweer een hele tijd geleden dat ik iemand had die op mij leunde. Ik hoop dat daar gauw weer eens verandering in komt. 19.45 Film bezocht in Filmtheater 't Hoogt. Hier 100 meter vandaan. Aan de orde was de film Spaanse Aarde van de Nijmeegse cineast Joris Ivens met gesproken commentaar van Ernest Hemingway. Het is goed daarop terug te zien. De film begon In een dorp in La Mancha niet ver van ARANJUEZ, Ocaña en El Toboso. Het doet mij denken aan een brief. Ik zal eens zien of ik hem nog heb. Jawel. Ik heb hem nog in mijn archief:
TUSSENRAPPORTAGE. Dit is wel interessant. Ook voor jou, naar ik mag aannemen. Onze methodiek werkt dus: profeteren, een toekomstbeeld creëren en er naar toe werken. Mijn organisatie is nog niet echt een bedrijf, maar het zit eraan te komen. Ik stel mij bij deze brief nog één vraag. Wat deed jij in Amerika in 1992? Daar heb ik over gedroomd. Ik zag jou in een hemelbed ergens in Californië. In Hollywood om precies te zijn, bij de cast van The Bold and the Beautiful. Het komt voort uit een gesprek dat wij ooit eens hebben gevoerd over een andere Amerikaanse soap-serie, 'Dallas'. Naar aanleiding van dat gesprek heb ik mijn case De Zaak N.I.E.T.S B.V. geschreven, waarin ik jou het pseudoniem 'Angela Vincente' heb gegeven. Nadien heb ik de tekening gemaakt - naar Opland - , waarvan ik je in mei1995 een foto heb doen toekomen, alsmede de overige hierop geportretteerde hoofdrolspelers.
Calderón heeft niet alleen 'Het leven is een droom' geschreven, maar ook El Gran Teatro del Mundo. Dit stuk is een allegorie waarin GOD een rol toebedeelt aan alle spelers. Het was mij vanaf dat moment al duidelijk dat er een hoofdrol was weggelegd voor jou en mij in dit Grote Theater dat Wereld wordt genoemd. Dát staat afgebeeld op mijn tekening van 19 oktober 1994. Het is de situatie van heden ten dage. Ik neem daarin nog steeds een centrale plaats in tussen Onze Koningin en de Koning van Spanje. Het is nu eenmaal zo en niet anders. Het was leuk om met Harry van gedachten te kunnen wisselen over TELEAC. Ik heb ooit voor hen een begeleidingscursus verzorgd hier in Utrecht en in Hilversum bij de cursus Por Favor, een professionele voortzetting van de methodiek die ik in 1980 heb geïntroduceerd, samen met Corthea Goeman Borghesius, het kindermeisje van PRINSES IRENE in die tijd ("Ze kennen je al goed"). Dan praat ik wel over de Familie De Bourbon-Parma. Die houd ik dus graag te vriend. Terug naar de film "Spaanse Aarde". Het laat Spanje zien tijdens de Spaanse burgeroorlog. Een gespreksthema dat veel aan de orde is geweest gedurende de talloze bezoeken die ik aan dit tweede vaderland heb gebracht tot op heden. De film gaf een beeld van een verscheurd volk in de periode 1933-1936. Republikeinen vochten tegen de koningsgezinden. Maar de koningsgezinden waren fascisten, gesteund door Hitler Duitsland. De oprichter van het Instituut voor Bedrijfskundige Opleidingen heeft naar eigen zeggen voor deze laatste groepering militaire strategieën ontwikkeld. Hij diende de koning. Dat is een goede zaak, want ik ben er zeer mee vergenoegd dat Juan Carlos daar het heft in handen heeft. De republikeinen streden voor de democratie. De trainingen van Daniëlle Roex geven aan wat van dit soort processen in het verleden het resultaat kan worden. We hebben nu zowel een koninkrijk als een democratie in Spanje: de constitutionele monarchie. Toonbeeld voor de wereld. Over opnieuw zeven jaar is het 2005. Ik denk dat er dan niet veel republieken meer over zijn. De koning van Bulgarije krijgt nu ook al zijn bezittingen terug. Dat zien we verder wel in het jaar 2005. Afgelopen woensdag heb ik Monique nog laten weten dat ik in 1991 al wist dat ik deze week op de plaats zou zitten waar ik zat. Zo werkt het en niet anders. Als ik nog verder terugkijk naar mijn eigen geschiedenis denk ik terug aan de cursus Vamos a Ver. Dat hoorde ik vanmiddag nog door een Spaanse dame uitspreken. Het thema van de cursus was "gangsterismo en España" en de hoofdpersoon heette Spencer, Lola Spencer. Daarom heb ik 'ingelogd' op Lady Spencer (Karen) in The Bold and the Beautiful en de echte Lady at KP. Ik was de advocaat in het stuk en nu is ze dood. Dat heb ik nog niet helemaal verwerkt. Dat merkte ik met name vanmorgen toen ik harmoniekorps 'De bazuin' de Neude zag binnenmarcheren onder de tonen van Engelse marsmuziek. Het is nog steeds hartverscheurend, lieve schat, als ik Di nog op die foto zie in The Sun. Op het dak van Mohamed, nadat ze door zijn zoon is vernederd en misbruikt. Dat zegt mijn intuïtie en ik weet dat het zo is. Ik hoor haar broer nog zeggen op de begrafenis "And her greatest gift was her intuition. And she used that wisely." Dat geldt ook voor jou. We zullen het weldra zien zodra Hervé Stephan helderheid in de zaak heeft gebracht. Ik zag in de film van Ivens ook het standbeeld van 'don Quijote' op de Plaza de España in Madrid. Daar is in 1968 mijn Instituto Cervantes al geboren, toen Spanje nog geen democratie kende en de familie Aznar aan de Costa Dorada op vakantie ging. De brochure van mijn Spaanse collega's vermeldt "Het Instituto Cervantes is de instelling die in 1991 door Spanje werd opgericht om het onderwijs van het Spaans wereldwijd te stimuleren en de cultuur van alles Spaanstalige landen te verspreiden. Vandaag de dag is het de grootste organisatie ter wereld gewijd aan het onderwijs van het Spaans. Het Instituto Cervantes is een instelling zonder winstoogmerk." Dat is ook de Stichting Cervantes Benelux. Vandaar dat ik vandaag namens de stichting in het gastenboek heb geschreven en de Gawan Stichting in de Stichting Cervantes Benelux heb uitgenodigd zitting te nemen, teneinde gezamenlijk bruggen te slaan tussen Nederlands- en Spaanstalige landen. Ik hoop dat ze dit oppakken. Dan kan ik mij immers iets meer met de holding gaan bezighouden. Want ik kan toch niet alles alleen in deze wereld. Er zijn nog meer mensen die kunnen werken. De meesten zitten in de kaartenbakken van Ad Melkert. Dus er is nog veel werk aan de winkel voor hem en kameraad Frank de Grave. Ik reken er daarom op dat hij zijn verantwoordelijkheid terzake neemt. Die discussie kunnen jullie nog wel verder op gang brengen als directie van de Baak. Ik ga nu (9.00) naar het Centro Flamenco Puro voor het optreden van de Grupo Girasol, een energieke band die een aanstekelijke mengeling speelt van flamenco, rumbas flamencas en Zuid-amerikaanse liederen.
Zondag 7 juni 1998. 01.00 Terug in mijn kleine paleisje. Utrecht bruist. Het lijkt Madrid wel. Het was een bijzondere avond. Eerst heb ik met een aardige dame gesproken die zeer veel weg had van Lady Shand Kydd en de problematiek in Engeland met haar besproken. Zij is een goede vriendin van de Marquesa de Benidorm. De Spaanse adel begint thans ook mijn aandacht te krijgen. Maar ook de authentieke bewoners van Granada. De hele groep kwam uit die stad. Dus je begrijpt wel dat ik vanavond even 'in heaven' was. Eva Narvarro was er ook. Een buitengewoon sympathieke jongedame en leuk om te zien. Zo heb ik nog veel meer 'vergeten' vrienden en vriendinnen in die stad. Vandaar dat ik je nu ook een deel van mijn dagboek 'Granada 1992' weergeef in deze brief. Het is nu precies zes jaar geleden. Dat past goed bij die zes witte rozen in dat boeket van gisteren.
Granada, vrijdag 5 juni 1992. "Ya estamos", de eerste dag van de Reconquista de Granada. Acabo de tener el más fantástico día de mi vida. Een droom is echt werkelijkheid geworden. Te paard met Ciglia, 27 jaar en beeldschoon, Enrique, el noble andaluz de venas de sangre en twee dames, door het mooiste berggebied dat je je maar kunt denken. Door de bedding van een snelstromende rivier, langs rotspartijen en oleanders. Door een onbeschrijflijk mooie kloof. Een paradijselijke zwempartij.
Samen gegeten tussen de paarden en de af en toe opduikende in het wild levende berggeiten. Tenslotte genoten van de wijze waarop een ranchero met geduld en kunst zijn caballo cartujano de meest onnavolgbare pasos liet maken. Enrique had het me voorspeld. Aquí te vas a enamorar. Te vas a enamorar de este pueblo. Dit gevoel heb ik niet kunnen weerstaan.
Ciglia....
Don Enrique....
"Aquí tienes un nuevo amigo. Mi casa es siempre tu casa".
Eervol.
Het afscheid nemen viel mij zwaar. Zeer zwaar. Yo vuelvo otra vez. 's Morgens bezoek aan Almuñecar. Gesproken met Andrea, een allerliefst Schwäbische secretaresse van Joaquín. Zie 6 JUNI 1992 INSTITUTO INTERNACIONAL ALMUÑECAR.
Met de auto door Granada. Wat een avontuur. De eerste afspraak had ik om 10.00 uur met Carmen García Moreno van Eurohispania. Daarna volgden Carmen Linares van Carmen de las Cuevas en Antonio Perales Castro van Castila. Zie ook de afzonderljke bezoekverslagen. Na het bezoek aan Carmen García ging het richting Albaycín, een straat met een stijging van rond de 15 à 20% en praktisch geen mogelijkheid om de auto kwijt te raken. De school "Carmen de las Cuevas" bevindt zich op de rand van de Sacromonte. De wijk met de grotwoningen. De Cuesta de los Chinos was niet gemakkelijk te vinden. De straatjes zijn smal, stijl en de stenen zijn glad, zodat je er gemakkelijk uitglijdt. De straatnaamsaanduiding laat hier en daar ook nog wel te wensen over, waardoor de school praktisch niet te vinden is. Eenmaal aangekomen werd ik door Carmen verwelkomd met een rondleiding. Carmen runt de school met haar vriend Juan Ignacio Martín, ofwel Nacho. Het pand is trapsgewijs tegen de bergwand gebouwd. Dit is de meest authentieke school die je je maar kunt denken. Toen Carmen het licht aandeed van de verbljfsruimte van de cursisten, ging er een schok door mij heen. Plotseling stond ik oog in oog met de ruimte waarin ik 21 jaar geleden mijn historische verloving heb gevierd tussen de gitanos: una Cueva del Sacramonte. Volgens Carmen heb ik toen nog de goede tijd meegemaakt, want zij kan zich dit soort Juergas niet meer herinneren. De ruimte is ingericht om in te verpozen, video-films te zien en te lezen. De leslokalen zijn via een trap, die de drie terrassen verbindt, te bereiken. Hoe hoger je komt des te hoger wordt ook de kwaliteit van het panorama, het panorama op het Alhambra en de Sierra Nevada. Adembenemend...... Het volgende bezoek ging naar Castila. Nog veel moeilijker te vinden in de Aljibe de los Gatos, nr. 1. Verwelkomd door Antonio Ruiz en Antonio Perales Castro, de directeur. De directeur, een zeer welbespraakte, jonge academicus, afkomstig uit de "herenstad Baeza" vertelde zijn verhaal over de Cármenes de Granada. "Carmen" is afkomstig van het Arabische "Al Karm", dat wijngaard betekent. Elke Carmen is een projectie van de innerlijke geestesgesteldheid van de oorspronkelijke bewoner. Zo zijn al deze cármenes van Arabische oorsprong. Wat de "Judería" is voor Córdoba, en het Barrio de Santa Cruz voor Sevilla, is het Albaycín, de buurt (het gedeelte met de "voisins"), voor Granada. Wandelend door het Albaycín ziet men niet welke rijkdom er achter elke muur is verborgen. Bij aankomst zie je slechts een poort, maar zodra zo'n poort opengaat "salta a la vista" vrijwel steeds en oogverblindend paradijsje, vaak met een patio in de geest van het Palacio Árabe in het Alhambra, of met een koele tuin. "Castila" is gevestigd in zo'n carmen. Het pand is van geslacht op geslacht overgegaan. Normaliter zijn deze huizen volgens Antonio niet te koop. Het huis is bescheiden, maar zeer authentiek. Het kleinste lokaaltje is via een smalle trap te bereiken en wordt "la torre" genoemd. Van hieruit een blik op de paradijselijke tuin, met een palmboom en een "higuera" een vijgenboom. Hoewel de vijgenboom het zicht op het Alhambra enigszins ontneemt, nodigt deze plek tot contemplatie uit. De mengeling van de geur van oleander en jasmijn, het geluid van zwaluwen en fontijnen en de blik op het Alhambra en de Sierra Nevada maakt een verblijf op deze plek tot een onvergetelijke gebeurtenis.
In de tijd dat ik van de Colonia de San Conrado naar het in het andere deel van de stad gelegen Albaycín reed had Carmen García inmiddels in goed overleg met mij contact gelegd met Carmen Linares en Antonio Perales. Volgens afspraak zijn we rond vier uur met een groep bestaande uit Antonio Perales, Antonio Ruíz, Carmen García, Edgar, de Oostenrijkse journalist en diens vrouw, en Kathy uit Limburg an der Lahn, de kersverse secretaresse van Castila, door het Albaycín gewandeld naar een bar/restaurant waar men normaliter ook met cursisten pleegt te eten. De sfeer was vrolijk, de sfeer was druk, zoals in veel Spaanse bars rond dit tijdstip. Het was er druk. Helaas was Carmen Linares niet aanwezig. Antonio was in het gesprek met mij de tijd vergeten en met haar was er al drie kwartier eerder afgesproken. Ik heb een brindis uitgebracht, "un brindis al futuro y a la Reconquista de Granada". Daarna zijn we aan tafel gegaan. Carmen was een voortreffelijke tafeldame. Onder het genot van een sopa sevillana, met alle soorten vis en mariscos, una pez de espada en rode en witte wijn, spraken we over vele thema's. Carmen komt uit de streek van García Lorca. We spraken over La Casa de Bernarda Alba, Doña Rosita y las Flores, Yerma en Bodas de Sangre. Alles komt hier tot leven. Het thema volksgeloof en "presagios", voortekenen, kwam aan de orde. Carmen is van menig dat dit Lorcaanse denken nog sterk leeft onder de bevolking van de Vega de Granada. Het thema bleek conflictief. Onze vriend uit Baeza was hevig verontwaardigd over de wijze waarop het beeld van het Spaanse denken naar buiten komt ten gevolge van de verhalen van Lorca. Het kruidvat ging open, waarop Carmen voorstelde het maar over voetbal te hebben. Toen kwam toevallig ook even Spanje-Malta (12-1) aan de orde, waardoor Nederland acht jaar geleden voor het Europees kampioenschap werd uitgeschakeld, Boem!!!!! Weer een lont ontstoken. Naar Spaanse begrippen had de UEFA er alles aan gedaan om Nederland groepswinnaar te laten worden door ons land in Aken tegen Malta te laten spelen in plaats van op dat eiland. Vervolgens heb ik maar het thema "De la Edad Conflictiva" van Americo Castro en mijn afstudeerthema over het erasmismo en het cristianismo nuevo in de Don Quijote aangesneden. Por fin quedamos amigos.
Wandelend kwamen we uit op de
Plaza de San Nicolás.
Aan mijn voeten: het Alhambra.....
Un suspiro.....
Un sollozo.....
"Ahora siento lo que puede haber sentido Boabdil hace quinientos
años", zei ik Antonio.
El suspiro del Moro.....
's Avonds op een terras met uitzicht op het verlichte Alhambra tot half twee "pinchado", endivia, quesos, chorizo, etc. met Paco, Antonio's "socio", medevennoot, en Kathy. Gespreksthema's: Antonio Machado, Jorge Manrique, Miguel Hernández, García Lorca, Calderón de la Barca:
"La vida es sueño y los sueños sueños son".
Daarna een Carlos III in een pand dat zo uit de sprookjes van "1000 en één nacht" leek te komen, de Casa de Yangüas. In dit kleine paleis had Antonio ooit gewoond. Onbeschrijflijk mooi. Een Generalife in het klein. We hebben dit huis eerst van onder tot boven bezichtigd. Het geluid van de fonteinen en de indringende klassieke tonen van Ravel, de feeërieke verlichting, de romantische stemming van "una pareja acariciándose", twee beeldschone mensen, en de geur van jasmijn, maakten deze momenten tot een onvergeteljke betekenis.
Granada, paraíso para pocos...
Antonio hoopt in overleg met de eigenaar van dit pand, "el capitán", hierin zijn Castila te kunnen vestigen. Ik heb hem aangemoedigd "en proseguir en esta idea". Rond half vier "de la madrugada" hebben we als "amigos" afscheid genomen met de zekere overtuiging dat de Reconquista in Granada is begonnen.
Terug in het Alhambra
Terug in het Alhambra.
Na 21 jaar.
Na 3 levensperiodes van 7 jaar.
Toen het begin van een nieuw
leven.
Nu opnieuw.
Dat begin heeft vruchten gebracht.
Mark en Ramon, en hun moeder zorgt voor hen.
Dankbaarheid.
El Albaycín......
El Generalife.....
La Alhambra.....
En dan is er de Patio de Arrayanes........
Y por fin...
El Patio de los Leones.....
De film wordt teruggedraaid.....
Un suspiro.....
Un sollozo.....
No se puede volver atrás......
Gratitud......
Dankbaarheid......
Dat ik gezegend ben om dit te
mogen meemaken......
Om dit te mogen beleven.....
Una gitana las mij de hand:
"Un buen hombre....
Muy sincero....
Esta línea es su vida....
Una vida larga....
Mucha amore....
¡Y ahora pagar!"
Ik gaf haar 100 pesetas...
Nee, dat was te weinig.. voor zo'n toekomst....
"El futuro no se puede comprar" was mijn antwoord.
Of dat zo is, weet ik eigenlijk
niet.
Zo'n toekomst is veel waard....
Misschien ga ik nog wel eens
terug naar deze gitana.....
Over zeven jaar misschien.....
En betaal ik haar "mucho má".
500 jaar terug.
El suspiro del moro...
El suspiro de Boabdil...
De intocht van Isabel en Fernando....
¡Católicos!
Tot hier hebben ze gevochten
en de wereld een nieuw aanzien gegeven.
Het einde van de middeleeuwen....
Het begin van een nieuwe tijd...
Hier liggen ze.....
In een kist.....
Dood!
Maar ik leef!
En niet zo'n klein beetje!
Ik reken op 12 periodes van 7 jaar.
Y muchos amores!
Un lugar muy interesante
Acabo de comer en el mesón/restaurante "Posada del duende", Duende 3, Teléfono 266610 - Granada, C.I.F. 23.639.806 -S. Eigenaar van deze herberg is Manuel Ruiz Peralta. Voor een portie spaghetti heb ik met veel plezier 2000 peseta's betaald. Voordien had ik in de bar gesproken met un cliente over La Corrida. Gesproken over de Plazas de Toros die ik heb bezocht: Monumental Barcelona, Las Ventas Madrid (dos veces), La Maestranza Sevilla en Tarragona, waar ik Don Angel Peralta als rejoneador aan het werk heb gezien. Gesproken over Manolete, waarvan de foto's en krantenartikelen alom aanwezig waren en zijn pasos, de manoletina. Gesproken over el (paso) natural, la verónica, la mariposa, y hay muchos más. In dit restaurant eten alle stierenvechters van Spanje. Elk jaar geeft dit restaurant een trofee uit, "El Duende", een dwerg, de geest van el tóreo, aan de beste matador, de beste bandarrillero, de beste picador en de beste ganadería. De beste stieren worden gefokt in de streek rondom Cádiz en Salamanca. In dit restaurant komen interessante mensen met interessante verhalen. Ik had mij op de gebruikelijke wijze opgesteld in een hoek waarin ik alles kon overzien en horen. Interessant was het tafelgesprek van een oud-stierenvechter met zijn echtgenote ("Yo solía torear"), en twee jongere echtparen, waarvan een man met een witte haardos en baard, een man van tegen de vijftig jaar. Hij sprak over "los Holandeses" die in Almería rozen kweken, vervolgens naar Nederland transporteren en van daaruit naar Japan. De Spaanse rozen worden dus onder Nederlands label aan Japan verkocht. De Japanners zijn daar gek op. Uitstekende bediening. Muy sensitivo. Uitstekende non-verbale communicatie tussen de obers. "Volveré otra vez". Een uitstekende plaats om met managers te gaan eten op een zodanige wijze dat zij met stierenvechters én Spaanse marktpartners in contact worden gebracht.
Na lange omzwervingen kom ik uiteindelijk op de weg naar Murcia. Deze weg bleek boven langs Granada heen te lopen, langs het Albaicín. Plotseling herkende ik de weg. Hier was ik al eerder geweest, toen ik zaterdag in het Albaicín een parkeerplaats aan het zoeken was. De scholen zijn daar dus wel met de auto bereikbaar via deze weg. Desalniettemin blijft het een probleem om voor de auto een plekje te vinden. De N342, van Granada naar Murcia, wordt op dit moment tot autovía omgebouwd. Er is weinig verkeer op deze wegen en snelheden van 150 of 160 km zijn geen uitzondering. Dat verandert op het moment dat je plotseling weer gebruik moet maken van de oude carretera nacional.
Ik passeer hier een boer op een
muilezel.
Voor mij rijdt een vrachtwagen.
Deze vrachtwagens houden het verkeer soms behoorlijk op, vooral
als de weg stijgt.
Het gebied dat ik nu binnen rijdt heeft erg veel weg van een woestijn.
De grond is dor, grauw, grijs en blijkbaar sterk kalkhoudend.
Ik rijd nu in de omgeving van
Lorca. Het is droog, kaal...
Ik laat Lorca liggen, rijd door, de weg is lang....
Ik wil ook nog een keer in Alicante terecht komen.
Het is warm in de auto, maar toch wel goed om te rijden.
Stilstaan? Nee....
Aan de rechterkant een grauwe vlakte, aan de linkerkant grauwe, grijze bergwanden die afgegraven worden. Hier en daar wat rood, kennelijk erg ijzerhoudend. Op een berg verheft zich een enorme stadsmuur die doet denken aan de muren van het Alhambra en de stadsmuur van Ávila.
Het is nu 2.23 u. Het landschap
is hier exact hetzelfde als in de Sahara in Tunesië.
Kale rotsen....
Er is geen begroeiing meer....
Hier en daar wat plukjes struikgewas...
Dan weer bergen....
De weg daalt....
Ik zit nu in de stad Totanar, región de Murcia.
Het is heet.....
Droog....
Maar blauw...en grauw...
Er is gezegd "Afrika begint
achter de Pyreneeën".
Dat is natuurlijk maar ten dele waar, maar dit gebied verschilt
absoluut niet van het Afrika van Tunesië.
Hier en daar een lemen huis,
omgeven door een aantal palmbomen.
Getuigen nog van de oude Moorse tijd.
Daarnaast ook een hoop industrie.
Weer huizen met palmbomen.
Voor mij doemt de aanplant van een palmwoud op.
Contrasten...
Ik denk nog even aan mijn bezoek
van gisteravond aan la Posada del Duende in Granada.
Gente de la Alta Sociedad.
Hier, ter hoogte van Libreria,
begint de autovía weer.
Hier staat aangegeven dat er en minimale snelheid geldt van 100
kilometer.
Hier passeer ik weer een bord van maximaal 100 kilometer.
Een fabriek van Hero.
Ik zag ook een Vivo.
Aankomst Murcia, 12 minuten over
3.
Ik zit hier op 46 kilometer van Cartagena.
Ik volg nu de E15, A7 naar Alicante.
Het is 19 over 3.
Van hieruit is Alicante nog 83 kilometer.
Het is nu rond 4 uur. Ik heb zoëven bij een Area de Descanso een bocadillo de salchichones gegeten met een plisje en een café solo.
Het is heet, gloeiend heet.
Ik heb aan twee kanten de ramen van de auto open.
Het is nog 59 kilometer naar Alicante.
Ik rijd nu 120 km.
Ik rijd nu het Catalaans, of
Valenciaans, sprekende taalgebied binnen.
Alicante wordt hier al aangegeven onder twee namen: Alicante en
Alacant.
Het is 6 minuten over vier.
Aan alle kanten doemen nu de palmbomen en palmbossen op.
Dit is een zeer vruchtbare streek.
Aan alle kanten zie ik nu citroen- en sinaasappelbomen.
Dat is niet verwonderlijk, want Valencia ligt hier 208 kilometer
vandaan.
Elche
De aansluiting met mijn geografische ervaringen is nu rond. Ik ben weer op bekend gebied.
De cirkel is gesloten.
Alicante
Om half vijf verwelkomd door Manolí Ayala, Carrer Pintor Cabrera 13, 1o D, een zeer hartelijke, van oorsprong Madrileense, weduwe. Ogenblikkelijk koffie. Het beste gastgezin tot nu. Keurig verzorgd. Goede keus van José Luís, mi amigo. Alicante heeft alles. Het is een Spaanse stad, met zijn oorspronkelijke karakter. Heeft alle toeristische aantrekkelijkheden, zoals strand, boulevard en vliegveld. De stad geeft een superschone indruk. Hier wil ik in de verrre toekomst wel wonen. Een ideale vestigingsplaats voor een eigen instituut. Een joint venture met het Colegio de España? Voor Nederland is het goed te bereiken. Ik denk aan een Nederlandse residentie in Val Monte in Berg en Dal, samen met het instituut dat daar al zit en op termijn een vestiging hier. Aan deze Costa Blanca wonen nu al 10.000 Nederlanders. Met de auto is het snel bereikbaar en per vliegtuig in twee en een half uur. Er kan gebruik gemaakt worden van goedkope campingvluchten en directe busverbindingen, op zijn minst tot Benidorm. Ideaal.
Een bewolkte dag. Gesproken met Vera Emmen. De Nederlandse secretaresse van het Colegio de España in Alicante. José Luís e Rosa hadden haar op 12 mei bezocht in verband met de noodzaak om een studiecoördinator in Alicante aan te trekken. 's Middags barstte het onweer los. In het noodweer naar Benidorm gereden om Stef van der Meulen de handleiding bij de Apple 2C te brengen. Naar aanleiding hiervan met hem en Auke gesproken over het begin van de SBO, die ik met Peter en Toby heb opgericht, en de computers die wij gebruikten. Het arbeidsconflict waarin Henk heeft bemiddeld, waardoor ik het voorzittersschap van de stichting moest neerleggen, mijn vaste voornemen om samen met Spanjaarden en andere partijen een nieuwe organisatie te bouwen en de gevolgen die dat voor mijn relatie hebben gehad. Een hartelijk gesprek. Stef en Auke lieten mij weten te allen tijde bij hen welkom te zijn wanneer ik weer in de buurt van Benidorm kom. En die mogelijkheid sluit ik beslist niet uit.
De zon schijnt over Alicante. Tijd voor strand en zee. Een gitana leest de kaarten en voorspelt mijn toekomst. Er zijn drie vrouwen in mijn leven, "una rubia, una de pelo castaño oscuro y una de pelo castaño claro. En un día festivo estuvo a disgusto con la rubia, por la tarde y por la noche a eso de la una o la una y media. Hace dos años o algo así. Las mujeres de pelo castaño parecen mucho. Son ricas. Son mujeres de carrera. La del pelo castaño oscuro conoció a mediodía. Ella le quiere. Ella es de suerte. Echó lágrimas para ella.Va a tener una buena salud. Ahora tiene que cuidarse con los bronquios, pero va a vivir en un clima seco, al mar. Va a tener una vida larga. De suerte". Zij las het allemaal uit de kaarten. Opmerkelijk was de associatie bij de ridder te paard.
Rustdag. Besluit om tot en met zondag te blijven in verband met het feest van Cristianos y Moros in de wijk San Blás.
Vanmorgen Manoli naar het Estación de la RENFE gebracht. Ze is een week op bezoek bij haar dochter in Abencerrada, in de Sierra de Guadarrama. Ze heeft mij het volledige vertrouwen gegeven om tot maandag in haar huis te blijven. Haar buurvrouw Luísa zorgt voor het eten.
Manuela
Serial en la televisión española. Muy complicada, pero verdadera. Uitgebreide conversación con Luísa sobre el asunto personal. Anteriormente una conversación muy intensiva de dos horas de duración el el bar de la esquina. Por casualidad hablamos del Duque de Alba. Una persona siempre está en busca de sus antecesores. Yo estimo al Duque de Alba. Al Duque de Hierro. Por su persoanalidad, por su valentía. Holanda ganó el primer partido del campionato de las naciones contra Escocia. Voy a ver las primeras entradas de bandas de la fiesta de Moros y Cristianos. Het is nu vijf voor half elf. De Duitsers hebben het weer voor elkaar. De gelijkmaker tegen de Russen in de laatste seconde. Alicante gonst. Er staat wat te gebeuren. Vanuit mijn woning hoor ik kinderen en volwassenen in feeststemming. Ik ga nu naar San Blas, naar de fiesta de Moros y Cristianos. Regen, regen, regen. Geen probleem voor de cristianos. La guerra es la guerra. Zeer indrukwekkend de "christelijke" heerscharen deze wijk te zien binnentrekken. Door twee "moren" wordt ik de hele dag uitgenodigd in hun "cuartel", om hun feest mee te maken, maar op het moment dat ik hun whiskey afreken zijn ze verdwenen.
Te middernacht, na afloop van de desfile de las bandas cristianas, schreef ik dit verhaal hieronder. Een epiloog, geschreven tijdens de laatste dag van mijn verblijf in dit wonderlijke land.
"Alicante, Alacant. Alle kanten,
Ik ben aan het eind van mijn etappe. Je gaf mij een horloge. Vanmorgen had ik Mark aan de telefoon. Mijn zoon, mijn vlees en bloed. Vanavond heb ik hier in Alicante het "feest" van de Moros y Cristianos gevierd. Impresionante. Indrukwekkend. Het Alhambra van Granada is daarbij slechts behang. Un decoro. Ik weet niet wat mij overkomt, maar ik geloof dat het collectief bewustzijn van dit volk nog steeds niet in het gerede is gekomen met het conflict dat zij meer dan vijfhonderd jaar geleden hebben gehad. Vanavond heb ik de "Cristianos" de Barrio de San Blas de Alicante zien binnentrekken.. Morgen volgen de Moros. De mensen hebben van dit conflict een feest gemaakt. Duizenden guldens geven ze uit om hun collectief schuldgevoel elk jaar opnieuw te sussen. Hier werden honderden jaren geleden duizenden mensen vermoord om hun geloof. Toch zijn ze er nog steeds, de "mozárabes", de moren, de arabieren, de mohammedanen, die een ander geloof hadden dan de "christenen", de katholieken, die zich moesten onderwerpen aan het gezag van de paus. Ik heb ze gezien, vandaag. Ik zag een Spaanse arabier met zijn zoontje. Een arabier die geen Arabier mag zijn, omdat een man en een vrouw, waarvan wij 18 jaar geleden in Sos del Rey Católico het huis en de slaapkamer bezochten, besloten het geloof van die mensen in dit land te verbieden. Ik dacht vandaag ook aan Sint Anthonis. Aan de tradities. De tradities waaraan ieder meewerkt zonder duidelijk te kunnen maken wat de werkelijke betekenis is van wat ze doen. Dat is hier ook het geval: Alegría!!! Niet praten, maar drinken en feestvieren. Waarom ook niet? Het leven is te kort om de wereld een ander aanzien te geven. Ieder kan alleen een bijdrage leveren. Y después morir. No me importa. Ik denk nu aan jou. Ik denk aan Liesbeth. Ik denk aan Peter. Drie mensen die veel voor mij betekenen in mijn leven. In september praat ik verder met Ida. Ida Willadsen van het Malaca Instuto. Dan ben ik in feite aan het eind van mijn doelen en zal ik wel verder zien.
Nos veremos. En cualquier sitio, en cualquier lugar, en cualquier momento."
La Queimada
Luísa Castro Cortés, mijn Galicische gastvrouw heeft mij en mijn Japanse buurvrouw vergast op een heerlijk rijstgerecht met almejas, mejillones, langostas y gambas. Op het eind een halve liter aguardiente, vermengd met citroenschil en suiker aan het branden gebracht. Al roerende formuleerden wij een geheime wens, terwijl Luísa haar Galicische spreuken uitsprak, taal van de bruxas. De queimada werd daarna met koffie gemengd. Viva el aguardiente. Straks volgt de intocht van de moren.
Middernacht
Het feest is ten einde. Mi recorrido por España is ten einde. De laatste beelden zijn van El Rey Moro. Samen met Tsjuomi, uit Tokyo, een afscheidsdrankje gedronken. Het beste compliment dat ik hier verschillende keren heb gekregen is de vraag:
"Usted no es de aquí ¿verdad? Se lo nota al acento".
15 juni 1992, La despedida. Afscheid van Luisa: "Hijo mío. No se si nos encontremos otra vez, pero te deseo de todo corazón que todos tus proyectos se cumplan". Mijn antwoord: "Yo estoy convencido de que sea así, y el mundo es tan pequeño que seguramente nos veremos otra vez". Ik vertrok om 9.00 uur in de ochtend. De volgende dag om 8.30 uur was ik, na een rit van 2112 kilometer terug in Nijmegen. Een mens keert altijd terug naar de plaats van zijn "origen", maar in de vaste overtuiging dat er in korte tijd een nieuwe Nederlands-Spaanse organisatie het licht zal zien......."
Ik heb grenzen getrokken tussen Europa en Zuid-Amerika. Gistermiddag werd een zinsnede uit een gedicht van Lorca "Tengo un hijo, hijo. Su nombre es Juan" vertaald met "Ik heb een zoon, een zoon. Zijn naam is John". Dat is veelzeggend, Elizabeth. Zeker gelet op de voorspelling van de 'gitana' op het strand van Alicante." I love you. Zakelijk én privé. Het wordt echter wel tijd dat er haast wordt gemaakt in Parijs. Ik lees namelijk ook nog in het NRC Beslag op lading Pakistan. Daar zit dus ook muziek in. Zeker gezien het feit dat Getronics ook geen onbekende is van ons. Wij hebben ooit eens een optie gehad op hun bedrijfsruimte in Diemen ten behoeve van Nieuw Elan en een oude vriend en voormalig klasgenoot van mij (op het Nijmeegs Lyceum, waar Bert Hortensius woonde) - Hans van Helden uit Nijmegen - heeft daar ooit nog de directie gevoerd. Grupo CP wordt voor Getronics de groeikern voor de verdere uitbouw van de dienstverlening in Spanje, Portugal, Midden- en Zuid Amerika. Getronics behaalde vorig jaar een omzet van Hfl. 2,8 miljard met 8500 medewerkers. Het spel van de knikkers is dus begonnen. Het is nu zaak dat mijn initiatief door goede mensen wordt opgepakt. Herman Wijffels is al op de fiets naar zijn werk gegaan. Dat is dus een goed voorteken. Bingo dus! Hartelijke groet, JOHN VAN DER HEYDEN.
